του Σπύρου  Σουρμελίδη 

Τα επιδόματα, οι φοροδιαφυγή, το "λεφτά υπάρχουν αλλά ποιος τα έχει;", πόσοι είναι οι φτωχοί πραγματικά, η ανάπτυξη που δεν έρχεται. Αυτά είναι τα θέματα που ακούμε και πάλι στην δημόσια συζήτηση. Είμαστε στο 2023, μετά απο μια μεγάλη χρεοκοπία , τα μνημόνια και διάφορες κρίσεις. Και η συζήτηση επέστρεψε στο...2000. Τι άλλαξε λοιπόν; Τι μάθαμε, τι έμαθε αυτό το σύστημα που μας χρεοκόπησε και τώρα διοικεί και πάλι; ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙΠΟΤΑ. Διότι αν μετά απο μια 12ετία παθών με συνέπειες έως το 2060, συζητάμε τα ίδια,  σημαίνει ότι συνεχίζουμε να κυνηγάμε την ουρά μας. Σημαίνει  ότι διοικούν την χώρα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που μας οδήγησαν στην χρεοκοπία. Σημαίνει επίσης ότι και η Αριστερά δεν κατάλαβε ότι έπρεπε να είχε μιλήσει  για την χρεοκοπία, πριν μιλήσει για μνημόνια. Γι αυτό και στριφογυρίζει στον λαβύρινθο της καλύτερης  διαχείρισης και δεν αναζητά την διέξοδο.

Η πολιτική των επιδομάτων που εφάρμοσε ο Μητσοτάκης για να ξεγελάσει την ακρίβεια, προσέκρουσε πάνω στους φιλελεύθερους φίλους του, πάνω στους λεγόμενους εκσυγχρονιστές που τον στηρίζουν. Η συζήτηση απο όλους αυτούς επέστρεψε στο 2000, με όρους 2000 ωσάν να μην πέρασε μια μέρα. Η αλήθεια είναι ότι ο Μητσοτάκης παρά τις κρίσεις  (Covid και ενεργειακός πόλεμος) δεν άλλαξε την πολιτική του, με την οποία άλλωστε είχε εκλεγεί. Ισοπεδώνει το κοινωνικό κράτος, ιδιωτικοποιεί το κράτος σε λειτουργίες που αγγίζουν ακόμα και την ασφάλεια, δημιουργεί περιβάλλον για την αφαίμαξη πόρων απο τους πιο πάνω (απο τις ισχυρές επιχειρηματικές ελίτ). Πως όμως θα αντιμετωπίσει την κρίση ακρίβειας και την φτωχοποίηση ενόψει μάλιστα εκλογών; Με επιδόματα. Με πολιτικές Πρόνοιας και όχι με όρους οικονομίας.  Το επίδομα είναι πολιτική πρόνοιας, είναι συνταγή Βρυξελλών (Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας). 

Επειδή όμως θυμίζει αναδιανομή εισοδήματος προς τους...τεμπέληδες, προσκρούει στις διάφορες μεγαλομεσαίες ελίτ και στερεότυπες αντιλήψεις σε όλη την Ευρώπη. Ήταν π.χ. θέμα προεκλογικό στην Ιταλία και είναι θέμα στην βόρεια Ευρώπη.

Αντιθέτως ο ισπανός Σάντζεθ μειώνει το ΦΠΑ, προσπάθησε απο την πρώτη στιγμή ν α κρατήσει χαμηλά τις τιμές της ενέργειες ώστε να στηριχθεί η οικονομία, άρα και οι  φτωχότεροι και οι μικρομεσαίοι που φτωχοποιούνται. Κάνει δηλαδή πολιτική με όρους οικονομίας και όχι πρόνοιας.

Η συζήτηση όμως που ξεκίνησε στην Ελλάδα, δείχνει ότι οι ελίτ (επιχειρηματικές, πολιτικές, υψηλά υπαλληλικές, τραπεζικές, κα) είναι κολλημένες σε στερεότυπα και απωθημένα. Αρνούνται να αποδεχθούν αυτό που συνέβη (χρεοκοπία) με δική τους ευθύνη.

Και κάνουν σαν να μην καταλαβαίνουν  ότι η χώρα έχει πέσε πολλά σκαλιά προς τα κάτω απο κάθε άποψη, οικονομική, πολιτική θεσμική κα. Ότι η χώρα δεν είναι ίδια με το 2000 (που ζούσαμε σε φούσκα).

Είναι όμως όλοι αυτοί οι άνθρωποι που διοικούν , που έχουν  τα "κλειδιά"  της διοίκησης,  θεσμικής και οικονομικής στα χέρια τους. Και αυτοί ενώ αρνούνται να καταλάβουν, επικροτούν τον Μητσοτάκη για την ισοπέδωση του κράτους , και για την συγκεντροποίηση κεφαλαίου προς τα πάνω, σε λιγότερους, θεωρώντας και πάλι ότι φταίει η "μπλέμπα" (εργαζόμενοι και μικρομεσαίοι).

Επικροτούν την συνταγή που ονειρεύτηκαν το 2000, αλλά που δεν πραγματοποιήθηκε λόγω τους λαϊκισμού (το κακό μέρος του  ΠΑΣΟΚ, οι διαδηλώσεις, η Αριστερά κα). Συνταγή που τώρα  εφαρμόζει ο Μητσοτάκης. Και στον οποίο λένε να μην δώσει λεφτά στην "μπλέμπα". Αφού οι ταβέρνες γεμίζουν και οι πινάκες εισοδημάτων του υπουργείου Οικονομικών δείχνουν ...φοροδιαφυγή. 

Η Αριστερά κοιτώντας τον λαβύρινθο 

Η Αριστερά στάθηκε στο περιθώριο των εξελίξεων μετά το 1990 (παγκοσμίως) και στην Ελλάδα αμήχανη μπροστά στο ευρώ και στον εκσυγχρονισμό αλα Σημίτης του 2000.

Στην Ελλάδα ήταν πολλοί εξ αριστερών  που κοίταζαν με συμπάθεια τον εκσυγχρονισμό αλα Σημίτης. Ένας κουτσουρεμένος δήθεν εκσυγχρονισμός που τελικώς δεν έγινε ποτέ. 

Απέναντι στάθηκαν οι ...λαϊκιστές, που διαφώνησαν με την διάλυση του κράτους (ενός φαύλου κράτους είναι αλήθεια) γιατί ήταν το δικό τους μαγαζί. Εκατομμύρια άνθρωποι παρά τις αντιφάσεις, ήταν μέρος αυτού του κράτους (όχι μόνο ως δημόσιοι υπάλληλοι), ήταν ωφελημένοι παρά το χάος και την φαυλότητα. Η επιβίωση με λεφτά στην τσέπη, ήταν το αντάλλαγμα. 

Τον εκσυγχρονισμό όμως δεν τον θέλησαν ούτε και  όλοι οι μεγάλοι, και πολλοί μεγάλοι, Έλληνες επιχειρηματίες. Γιατί το φαύλο κράτος ήταν υπο τον έλεγχο τους. Γιατί το χάος τους έφερνε ευκαιρίες και λεφτά. Είναι το κομμάτι των επιχειρηματιών που δεν ήθελαν την ιδιωτικοποίηση του κράτους, αφού οι ΔΕΚΟ ήταν δικό τους μαγαζί, με ιδιοκτησία κρατική αλλά με διοίκηση ελεγχόμενη. Η κατάσταση αυτή διόγκωνε και το μαύρο πολιτικό χρήμα, με το Σύνταγμα του 2001, να απαλλάσσει τους ενόχους, με κάποιες μικρές περιπέτειες σε περίπτωση ατυχίας. 

ΚΑΝΕΙΣ όμως δεν έβλεπε ότι έρχεται γρήγορα η ώρα της χρεοκοπίας.

Ούτε οι οπαδοί του εκσυγχρονισμού,  ούτε  οι πολέμιοι, ούτε οι δεξιοί ούτε και οι αριστεροί.

Μύθοι ανοήτων:  Λίγο πριν την καταστροφή,  ο μεν Αλογοσκούφης έλεγε ότι η ελληνική οικονομία είναι θωρακισμένη και οι αντίπαλοι του ότι η ελληνική παραοικονομία... θα σώσει την οικονομία! Η Ελλάδα έχει μαύρο (μη δηλωμένο στην Εφορία) χρήμα. Λες και η χρεοκοπία τρώει μόνο το δηλωμένο χρήμα. 

Μπλεγμένοι στον λαβύρινθο των αντιφάσεων και των ψευδαισθήσεων  πέσαμε στον γκρεμό της χρεωκοπίας. με το θεσμικό εποικοδόμημα, το πολιτικό σύστημα πρωτίστως να καταρρέει. Ένα σύστημα που στην Ελλάδα επέμενε και επιμένει να μας σώσει απο την καταστροφή που δημιούργησε το ίδιο.  Δεν θα μπορούσε η Αριστερά να μείνει αλώβητη απο μια τέτοια κατάσταση. Στο χάος που δημιουργήθηκε όμως εκλήθη απο τον κόσμο, να βγάλει τα κάστανα απο την φωτιά.  Με τις ελάχιστες δυνάμεις που πραγματικά είχε. 

Το  έκανε με όρους χρεοκοπίας και μνημονίων. Όταν ανέλαβε  στην μέση του πολέμου, δεν υπήρχαν πολλά περιθώρια για κάτι διαφορετικό. Όμως έκανε ένα βασικό, θεμελιακό λάθος: ΔΕΝ ΜΙΛΗΣΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ. 
Και το ακόμα σημαντικότερο ήταν ότι δεν ασχολήθηκε όσο θα έπρεπε με την χρεοκοπία, έστω και στον εσωτερικό προβληματισμό.

Άρα, δεν εξέτασε τις αιτίες της χρεωκοπίας. Η αναφορά στον καπιταλισμό, στην  απληστία των ελίτ, δεν οδηγεί σε συγκεκριμένη ανάλυση, εξέταση των φαινομένων και ανάλογη διαχείριση.

Ο Αλέξης Τσίπρας λέει εντόνως ότι "θα κληθούμε και πάλι να βγάλουμε τα κάστανα απο τη φωτιά".  Κινδυνεύει να ζήσει ενα deja vu, να πέσει στην Ημέρα της Μαρμότας.  Η  "μέρα"  θα επαναλαμβάνεται χωρίς να βγαίνει απο τον λαβύρινθο.

Η απάντηση δεν είναι το ευκολάκι, "να κάνουμε μια επανάσταση" ή "να κόψουμε οπίσθια κλπ με όρους 1789". 

Η Αριστερά πρέπει πρώτα να καταλήξει σε δυο πράγματα:

1. Ποια χώρα ακριβώς έχει να διαχειριστεί. Ποια είναι η σημερινή της κατάσταση, ποιες είναι οι αντιφάσεις της, τα θέματα που απαιτούν αλλαγή.

2. Που θέλει να την πάει. Εως που νομίζει ότι μπορεί να φτάσει η μεταρρύθμιση, σε ποια κατεύθυνση, με ποια εργαλεία.

Τίποτα απο τα δύο δεν είναι απλό και "εύκολάκι".  
Για την Αριστερά, για τον ΣΥΡΙΖΑ, το πιο δύσκολο είναι να εγκαταλείψει τα δικά του στερεότυπα, περί της κοινωνίας που καλείται να διαχειριστεί. Αν δεν το κάνει , θα μοιάζει με τον Αλογοσκούφη που μας έλεγε περί θωρακισμένης οικονομίας, την ώρα που πέφταμε στον γκρεμό. 

Αν δεν το κάνει, θα ζει συνεχώς την μέρα της Μαρμότας.

Το δίδαγμα της χρεοκοπίας

Ναι η χώρα χρειάζεται και εκσυγχρονισμό και μεταρρυθμίσεις. Χρειάζεται όμως αλλαγή πλεύσης. 
Αλλαγή του θεσμικού εποικοδομήματος και της λειτουργίας του κράτους, με βάσει τα διδάγματα και τα παθήματα που μας οδήγησαν στην χρεοκοπία. Χρειάζεται να ξαναστηθεί το κοινωνικό κράτος.
Και η ελληνική επειχειρηματικότητα με όρους προσφοράς-κξέρδους και οχι αρπαγής του δημόσιου πλούτου. Διότι το μεγαλύτερο συμπέρασμα απο την χρεοκοπία είναι οτι η επιχειρηματικότητα των κατσαπλιάδων δεν επιβιώνει στον σημερινό κόσμο. 
Ολ αυτά για να γίνουν πρέπει να ειπωθούν  στους Ελληνες πολίτες και να γίνουν και δική τους υπόθεση-ανάγκη. Και αυτό είναι  δύσκολο, μέσα σε συνθήκες διαρκώς μεταβαλλόμενες σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.