Του Σωτήρη Σιδέρη

Με τους διαύλους κλειστούς και γενικότερα τη διπλωματία σε καταστολή, η Ελλάδα και η Τουρκία ακονίζουν καθημερινά τα μαχαίρια τους σε μια ανερμάτιστη αντιπαράθεση που σταδιακά μεταφέρεται και στην Κύπρο διευρύνοντας το μέτωπο της έντασης. Στα ελληνοτουρκικά, παρά την παρασκηνιακή κινητικότητα στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, προς το παρόν τουλάχιστον,  δεν διαφαίνονται και πολλά περιθώρια αποσυμπίεσης της έντασης. Το θέμα δεν είναι αν οι Μητσοτάκης και Ερντογάν πραγματοποιήσουν μια συνάντηση στην Πράγα, αλλά πως θα εξελιχθεί αυτή η συνάντηση. Αν γίνει για να επιβεβαιώσουν την άρνησή τους να κάνουν διάλογο , η επόμενη ημέρα θα είναι χειρότερη.
Η Τουρκία απειλεί με την λήψη μέτρων στα νησιά για να καταγγείλει διεθνώς την στρατιωτικοποίησή τους. Αν το εννοεί θα υπάρξει στρατιωτική κρίση . Η Άγκυρα δεν δέχεται έλεγχο των πλοίων της που μεταφέρουν όπλα στην Λιβύη παρά τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ και την επιχείρηση Ειρήνη της ΕΕ, θα δεχθεί η Ελλάδα έλεγχο στα νησιά της; Ταυτόχρονα η απόφαση των ΗΠΑ να άρει το εμπάργκο όπλων που είχε επιβάλλει στην Κυπριακή Δημοκρατία οδηγεί σε κούρσα εξοπλισμών τους Ελληνοκύπριους και την ενίσχυση των δυνάμεων κατοχής η Τουρκία. Αλλά δεν είναι τα μόνα μυστήρια των ΗΠΑ σε αυτό το παιχνίδι…

Η Δύση και η επίδραση της ασυλίας της Τουρκίας

Η Άγκυρα διαπραγματεύεται τα πάντα και  θεωρεί ότι αυτή την στιγμή έχει το πλεονέκτημα , πως ό,τι λέει και ό,τι κάνει προσελκύει το διεθνές ενδιαφέρον.  Υπό αυτό το πρίσμα έχει πετύχει να κατακλύσει την ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη με τους ισχυρισμούς της για το καθεστώς των νησιών, με την Ελλάδα και σε αυτό το ζήτημα να έχει παθητική στάση. Οι δηλώσεις αξιωματούχων και η ανακοίνωση της Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας  της Τουρκίας, για μέτρα σχετικά με την στρατιωτικοποίηση των νησιών, απογείωσαν περαιτέρω τα σενάρια στρατιωτικής εμπλοκής , αλλά ας κρατήσουμε και κάποιες επιφυλάξεις, δεδομένου ότι πολλές φορές το μήνα η Τουρκία απειλεί με εισβολή στη Συρία. Και δεν θα κάνει καμία κίνηση, αν πρώτα δεν διασφαλίσει ότι οι πιθανότητες επιτυχίας είναι υπέρ της. Τα ελληνικά ΜΜΕ λειτουργούν ως αγωγός της τουρκικής  ρητορικής , καταπίνοντας αμάσητη  την τουρκική προπαγάνδα χωρίς ουσιώδεις απαντήσεις, αναλύσεις και επιχειρήματα από το πλούσιο πολιτικό και νομικό οπλοστάσιο της χώρας. Φυσικά και το ΥΠΕΞ και το Υπουργείο Άμυνας και ο γενικότερος επικοινωνιακός μηχανισμός, αντί να υπηρετεί τη χώρα, υπηρετεί τις σκοπιμότητες της κυβέρνησης και έχει τεθεί στην υπηρεσία   της   για την διάσωση  του πρωθυπουργού από το πλήθος σκανδάλων.

Δεύτερο πρόβλημα είναι η στάση των ΗΠΑ. Συνεχώς η Ουάσιγκτον πιέζει για αφοπλισμό των νησιών από τα ρωσικά αμυντικά συστήματα, κυρίως τα αντιαεροπορικά που είναι και πολύ αποτελεσματικά και την αγορά αντίστοιχων αμερικανικών. Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη τακτική σε καιρό έντασης και απειλών. Η κυβέρνηση ήδη έχει αποδυναμώσει την άμυνα των νησιών με την αποστολή εξοπλισμού στην Ουκρανία, ενώ μια συστοιχία Πάτριοτ βρίσκεται στην υπηρεσία της Σαουδικής Αραβίας  εν μέσω σιωπής.

Οι ΗΠΑ πιέζουν και για διάλογο και για περισσότερη εμπλοκή στην Ουκρανία και δεν είναι ιδιαίτερα πειστικές στον φιλελληνικό της ρόλο, καθώς η Τουρκία εξακολουθεί να έχει πλήρη ασυλία και στους διεθνείς οργανισμούς και στο ΝΑΤΟ ενώ ο Ερντογάν έχει προσκληθεί και στην πρώτη σύνοδο της Ευρωπαικής Πολιτικής Κοινότητας στην Πράγμα στις 6-7 Οκτωβρίου. Δεν ακολουθεί τις κυρώσεις της ΕΕ, δεν ακολουθεί την στρατηγική των ΗΠΑ για αποστολή όπλων στην Ουκρανία, είναι απόλυτα αποστασιοποιημένη από την πολιτική της Δύσης , αλλά έχει πλήρη ασυλία. Αν οι ΗΠΑ φρόντιζαν με ένταση να της θυμίσουν τις συμμαχικές υποχρεώσεις, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά και στο Αιγαίο, ενώ η ΕΕ θα μπορούσε να ακολουθήσει και πολιτική κυρώσεων, αλλά τέτοια λόγια τέτοια ώρα. Υπό αυτό το πρίσμα η ασυλία που χαίρει η Τουρκία , ουσιαστικά λειτουργεί ως υποδαύλιση της επιθετικότητάς της στο Αιγαίο, χωρίς αυτό να είναι επιδίωξη της Δύσης. Απλά έτσι λειτουργεί η λάθος πολιτική της Δύσης. Το θέμα π.χ. δεν είναι αν η Δύση επιβάλλει κυρώσεις στην Τουρκία μετά από πόλεμο με την Τουρκία, αλλά πριν . Ας θυμηθούμε τις έντονες επικρίσεις και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ μετά την εισβολή στην Κύπρο και την πλήρη αδιαφορία της  Τουρκίας επί δεκαετίες.

Χωρίς εθνική πυξίδα

Το σκηνικό της έντασης θα μεταφερθεί στην Κύπρο. Οι ΗΠΑ έχουν τον τρόπο τους να επιβάλλουν την κουλτούρα των όπλων που είναι το κυρίαρχο δόγμα τους. Για οποιοδήποτε ζήτημα , η απάντηση είναι τα όπλα.  Η αγορά όπλων, φυσικά από τις ΗΠΑ από την Κυπριακή Δημοκρατία ήδη προκαλεί την αντίδραση της Άγκυρας που ανακοίνωσε ότι θα ενισχύσει τις δυνάμεις κατοχής φυσικά θα μεταφέρει και περισσότερο στρατιωτικό εξοπλισμό και ενώ τα κατεχόμενα είναι στρατιωτικοποιημένα εδώ και δεκαετίες. Αλλά δεν θα είναι το μόνο πρόβλημα γιατί αυτή η κατάσταση επιδρά και στις διαπραγματεύσεις για το πολιτικό πρόβλημα και θα εντείνει την υποταγή των Τουρκοκυπρίων στους  Τούρκους στρατιωτικούς και θα επηρεάσει το ήδη αρνητικό ισοζύγιο με τους εποίκους, καθώς πολλοί Τούρκοι στρατιωτικοί μένουν στο νησί, παντρεύονται , αυξάνονται και πληθύνονται και οι διαπραγματεύσεις επηρεάζονται στην συνέχεια αρνητικά.

Βρισκόμαστε σε ιστορική καμπή και ενώπιον ιστορικών προκλήσεων. Οι σύμμαχοι που μιλούν για λύση στα ελληνοτουρκικά δεν ενδιαφέρονται για το περιεχόμενο της λύσης, αλλά για οποιαδήποτε λύση, αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Η Ελλάδα όμως και η Κυπριακή Δημοκρατία ενδιαφέρονται ακριβώς για το αντίθετο. Και ενώ όλοι μιλούν για όπλα και πόλεμο, η διπλωματία μόνο μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή σκηνικού. Με ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη, από την πρώτη στιγμή που έγινε πρωθυπουργός,  δεν υπάρχει αυτή την στιγμή ο παραμικρός εθνικός σχεδιασμός και διπλωματικός συντονισμός μεταξύ Αθήνας-Λευκωσίας. Ούτε μια σύσκεψη ανωτάτου επιπέδου, ούτε μεταξύ των κομμάτων στην Ελλάδα, ούτε μεταξύ των κυβερνήσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Ο Πρωθυπουργός είναι ουσιαστικά και τυπικά υπεύθυνος για την ρευστοποίηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας . Η καταγγελία δεν θα σώσει την ειρήνη και η παθητικότητα δεν θα διασφαλίσει την εθνική κυριαρχία. Ακόμη και μετά από επεισόδιο ή πόλεμο, πάλι με διαπραγματεύσεις θα αντιμετωπιστεί η επόμενη ημέρα. Αλλά δεν υπάρχει ούτε ένας Έλληνας που να καταλαβαίνει ποια είναι η διπλωματική πυξίδα αυτής της χώρας.
Αυτή η κατάσταση είναι επικίνδυνα ανησυχητική...