του Σωτήρη Σιδέρη

Το αντιρωσικό μένος που κυριαρχεί απόλυτα στον προσανατολισμό του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ και βρήκε μια ασυνήθιστα βίαιη έκφραση στην δήλωση του προέδρου Μπάιντεν που αποκάλεσε τον Πούτιν δολοφόνο, θα εξελιχθεί, σε μια νέα στρατηγική της Ουάσιγκτον.  Πολλές πρωτεύουσες πάγωσαν. Επειδή όμως και η Μόσχα είναι ήδη υποψιασμένη, το αποτέλεσμα θα είναι η ραγδαία όξυνση του διεθνούς κλίματος που θα επηρεάσει καταλυτικά την ΕΕ και τις μικρότερες χώρες όπως η Ελλάδα, που έχει ειδικά προβλήματα και με  το ΝΑΤο και με την Τουρκία. 

Η Ουάσιγκτον απαγορεύει τις παρεκκλίσεις και αυτό θα γίνει σύντομα αισθητό.. Αρχικός στόχος της νέας ηγεσίας των ΗΠΑ, είναι  να πάρει , άγνωστο με ποιο τρόπο , μια ρεβάνς από τη Μόσχα για την ήττα της Χίλαρι Κλίντον από τον Τραμπ το 2016, καθώς θεωρούν δεδομένη την ανάμειξη των Ρώσων.  Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Σε πρώτο στάδιο όμως οι ΗΠΑ επιδιώκουν να σφυρηλατήσουν ένα σκληρό συμμαχικό μέτωπο  απαιτώντας, από τους συμμάχους  τους στο ΝΑΤΟ, να στοιχηθούν υποχρεωτικά μαζί τους. Υπό αυτή την οπτική η σύνοδος υπουργών Εξωτερικών της Συμμαχίας στις 23-24 Μαρτίου και η σύνοδος κορυφής στις 14 Ιουνίου θα είναι μια σαρωτική  επιστροφή της  αμερικανικής διπλωματίας, που πιθανότατα θα σηματοδοτήσει την  ύψωση νέων διαχωριστικών γραμμών, στα πρότυπα του  ψυχρού πολέμου, αλλά και την «ανάσταση» της Συμμαχίας .  Το ΝΑΤΟ απαξιώθηκε από τον Τραμπ, ο Μακρόν το χαρακτήρισε «εγκεφαλικά νεκρό», η Γερμανία θέλει τον στρατό των ΗΠΑ στο έδαφός της και την Ουάσιγκτον προστάτη, αλλά να μην πληρώνει. Η Ελλάδα έχοντας δικά της ζητήματα ασφάλειας με την Τουρκία και η Τουρκία με τις ΗΠΑ λόγω της προσέγγισης με την Ρωσία, θα έχουν σίγουρα την «τιμητική» τους στις συνόδους του ΝΑΤΟ. 

Το διάστημα μεταξύ Μαρτίου-Ιουνίου θα  είναι, με κάθε βεβαιότητα η περίοδος κατά την οποία θα κυριαρχεί η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας, καθώς οι δύο σύνοδοι θα είναι μια νέα εκκίνηση της Συμμαχίας. Αν οι ΗΠΑ παρασυρθούν από το αντιρωσικό μένος τους και επιχειρήσουν να επιβάλλουν χωρίς συζήτηση τις απαιτήσεις τους, οι σύμμαχοι , παρά τις ενστάσεις τους θα πειθαρχήσουν, αλλά δεν θα είναι καλός οιωνός. Απαιτείται κάτι παραπάνω από μια διαταγή για να ξαναμπούν τα ευρωπαικά κράτη σε μια νέα δίνη, την στιγμή που οι οικονομίες τους κλονίζονται ,  οι θεσμοί δοκιμάζονται και οι δημοκρατίες τους παραπαίουν εν μέσω ενδυνάμωσης των ακροδεξιών δυνάμεων και ενώ η πανδημία είναι ακόμη παρούσα.

Κατά συνέπεια, πρώτα στην υπουργική σύνοδο , παρουσία του ΥΠΕΞ Μπλίνκεν, προβλέπεται  συζήτηση για την Διαδικασία Διαλογισμού "ΝΑΤΟ 2030", που στόχο έχει να ενδυναμώσει  την πολιτική ενότητα της Συμμαχίας. Ενότητα όμως με αποκλίσεις στους στόχους δεν μπορεί να υπάρξει και οι ΗΠΑ, αντί να ωφεληθούν από την επιστροφή τους, θα προκαλέσουν ενδεχομένως πολλές γκρίνιες. Πολύ πιο χρήσιμο να ήταν να τεθεί προς ανάλυση η ανάγκη για μια νέα στρατηγική ασφάλειας με την συμμετοχή και της Ρωσίας, αλλά αυτή είναι ευχή , μακριά από την πραγματικότητα. Όπως όμως  έχει αποδειχθεί, κάθε πρόκληση ασφάλειας που αποκλείει τη Μόσχα είναι καταδικασμένη να διαιρεί και να προκαλεί ανασφάλεια, παρά ασφάλεια. Εννοείται πως η ψυχροπολεμική αντιπαράθεση βολεύει πάρα πολύ στην εξοπλιστική βιομηχανία των ΗΠΑ που χειραγωγεί άνετα το Δημοκρατικό Κόμμα.
       
           

Νέοι γεωπολιτικοί χάρτες

Υπό το πρίσμα  αυτό, οι ΗΠΑ δεν θέλουν προβλήματα πλέον στο εσωτερικό της συμμαχίας. Αλλά προβλήματα υπάρχουν. Η προσέγγιση Ρωσίας –Τουρκίας ερεθίζει πολλούς στην Ουάσιγκτον . Είναι θέμα χρόνου και αυτό ίσως συμβεί στις δύο συνόδους του ΝΑΤΟ με κυρίαρχη τη σύνοδο κορυφής, οι Αμερικανοί να θέσουν τελεσίγραφο προς την Άγκυρα και να την καλέσουν να επιλέξει στρατόπεδο, προειδοποιώντας ταυτόχρονα για τις συνέπειες. Προφανώς η Άγκυρα είναι έτοιμη να πειθαρχήσει αλλά θα διαπραγματευθεί. Πάντα υπάρχει και η πιθανότητα όξυνσης γιατί είναι γνωστό ότι ο Μπάιντεν δεν συμπαθεί τον Ερντογάν και μάλλον θέλει μια αλλαγή στην Άγκυρα. Οπότε είναι κρίσιμη παράμετρος για την Ελλάδα τι θα συμβεί τις επόμενες εβδομάδες , μέχρι τον Ιούνιο στις τουρκοαμερικανικές σχέσεις.

Ως προς την Ελλάδα τα πράγματα είναι απλά για τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα δεν διαπραγματεύεται, έχει μετατρέψει τη χώρα σε μια απέραντη αμερικανική βάση και έπεται η περαιτέρω ανάπτυξη νέων δυνάμεων των ΗΠΑ στη χώρα μας, πάντα με στόχο την περικύκλωση της Ρωσίας. Αυτό που θέλει η Ελλάδα και παρακαλάει γι αυτό την Ουάσιγκτον, είναι να εγγυηθεί πιο ηχηρά την προστασία της από την επιθετικότητα της Άγκυρας. Οπότε το παζάρι, μεταξύ ΗΠΑ –Τουρκίας –Ελλάδας θα έχει μεγάλη σημασία για το σκηνικό που θα διαμορφωθεί στην περιοχή. Αν το ΝΑΤΟ αποφασίσει να επανέλθει στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να γίνει με νέους όρους, εγγυήτριας δύναμης σταθερότητας και όχι να επαναλάβει τις αμφισβητήσεις του Αιγαίου και στην Ανατολική Μεσόγειο. Το παρήγορο είναι ότι στην Ανατολική Μεσόγειο εμπλέκονται χώρες όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ που έχουν καλύτερη επιρροή στην Ουάσιγκτον από την Άγκυρα.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν πρέπει να επεξεργαστεί την δική της πολιτική , να έχει πρωτοβουλίες και  να καταθέσει πλήρως τις θέσεις της για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων της .
Με βάση όλες τις ενδείξεις στην Αθήνα επικρατεί ακριβώς αντίθετο κλίμα. Μια κυβέρνηση χειροκροτητής των όποιων αποφάσεων των ΗΠΑ, δεδομένη διαπραγματευτικά, ανύπαρκτη και χωρίς ειδικό βάρος στην διεθνή σκηνή, απλά περιμένει τις ανακοινώσεις των ΗΠΑ. Υπό αυτή την οπτική είναι ανησυχητική η στάση της κυβέρνησης. Γιατί αν οι συνομιλίες ΗΠΑ –Τουρκίας κινηθούν  την κατεύθυνση της ταχύτατης ομαλοποίησης ,η Άγκυρα θα πάρει σίγουρα ανταλλάγματα και ο ρόλος της θα ενισχυθεί, ενώ της Ελλάδας θα υποβαθμιστεί και στην Ανατολική Μεσόγειο. Και επειδή είναι η χρονική στιγμή που ιχνογραφούνται νέοι γεωπολιτικοί χάρτες, καλό είναι να ετοιμαστούμε και για τα δύσκολα….