του Σωτήρη Σιδέρη

Η όξυνση το πολιτικού κλίματος στην Τουρκία και οι ευθείες αναφορές του πρώην πρωθυπουργού Αχμέτ  Νταβούτογλου ακόμη και για βίαιη αποκαθήλωση του Ερντογάν , είναι θέμα χρόνου να επιδράσουν και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ταυτόχρονα σχεδόν καθημερινά Τούρκοι ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματούχοι επιδίδονται σε ένα κρεσέντο επιθετικών δηλώσεων κατά της Ελλάδας , σε βαθμό που διερωτάται κανείς αν αυτό είναι σχέδιο να γίνει η συνάντηση σε συνθήκες έντασης ή η Τουρκία βρίσκεται σε κατάσταση παροξυσμού. 

Κατά κοινή ομολογία , η ελληνική αντιπροσωπεία που θα μεταβεί στην Τουρκία για τον 61ο γύρο των διερευνητικών συνομιλιών στις 25 Ιανουαρίου, δεν ξέρει πως θα επιστρέψει, δεδομένης της πρόθεσης της Άγκυρας να θέσει στο τραπέζι όλα όσα θεωρεί ότι υπηρετούν την αναθεωρητική της πολιτική στο Αιγαίο. Πέραν αυτών πολλοί αστάθμητοι παράγοντες, κυρίως εσωτερικοί ,  που είτε δεν θέλουν συνομιλίες, είτε γιατί θέλουν άλλη διαδικασία και επιδιώκουν ένταση, θα μας απασχολήσουν έντονα. Στην Αθήνα τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα για την κυβέρνηση γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ επιδεικνύει στάση υπεύθυνης δύναμης, ωστόσο το πρόβλημα για τους περαιτέρω χειρισμούς είναι ενδοκυβερνητικό και έχει να κάνει και με τους πραγματικούς στόχους της κυβέρνησης και με τις εσωτερικές ισορροπίες. 

Όλα δείχνουν ότι  είναι θέμα μηνών ή και εβδομάδων οι πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία να πάρουν τη μορφή χιονοστιβάδας. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, όσο και αν τον απώθησε στο περιθώριο ο Ερντογάν δεν είναι ανόητος, ούτε προφήτης που προβλέπει δεινά για τον πρόεδρό του. Έχει μελετήσει την πολιτική σκηνή, είναι συνδιαμορφωτής του νεοοθωμανικού δόγματος και γνωρίζει ότι στην Τουρκία τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Δήλωσε ότι  Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται υπό στρατιωτική «κηδεμονία» και σύντομα θα «εξαλειφθεί» από τη φατρία που τον ελέγχει, Πρόσθεσε ότι ο Ερντογάν είναι  αιχμάλωτος από τον εταίρο του συνασπισμού και τον ηγέτη του ακροδεξιού MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, πράγμα που απλά επιβεβαιώνει το εθνικιστικό ντελίριο που καταλαμβάνει συχνά και τον Τούρκο πρόεδρο.
       

Ψυχρός εμφύλιος και Ελλάδα

 Και εδώ στο omegapress.gr, έχουμε επισημάνει πολλές φορές ότι το πάνω χέρι στην Άγκυρα το έχουν πλέον οι στρατιωτικοί και οι Γκρίζοι Λύκοι που στηρίζουν , αλλά και ελέγχουν τον Ερντογάν. Η πολιτική ζωή στη γειτονική χώρα ασφυκτιά, ο λαός θέλει περισσότερη δημοκρατία, ο εθνικιστής εταίρος του Τούρκου Προέδρου θέλει λιγότερη δημοκρατία και στη μέση φιλελεύθεροι , δεξιοί και κάποιοι κοσμικοί, όπως και γκιουλεντιστές που θέλουν μεταρρυθμίσεις και ανατροπές για να επανακάμψει η οικονομία, να επανέλθει η Τουρκία στο δυτικό στρατόπεδο και να μετριάσει τα επιθετικά της δόγματα.

Είναι κρίσιμης σημασίας οι εξελίξεις στον πολιτικό τομέα γιατί θα επηρεάσουν καθοριστικά και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πιθανή , απόλυτη κυριαρχία των εθνικιστών του Μπαχτσελί και των στρατιωτικών θα επιδεινώσει δραματικά τις διμερείς σχέσεις. Αν η Τουρκία μπει , με ή χωρίς τον Ερντογάν σε μια μεγάλη διαπραγμάτευση με την δύση για το μέλλον των σχέσεών τους, είναι ερώτημα πως θα εξελιχθούν οι συνομιλίες γιατί δεν θα είναι εύκολο για την Ελλάδα να γίνει εμπόδιο σε αυτή την επαναπροσέγγιση. Αν όμως οι προειδοποιήσεις του Νταβούτογλου έχουν βάση και υπάρξουν δραματικές εξελίξεις στην Τουρκία, τότε υπάρχει μια ελπίδα και μια αγωνία. Η ελπίδα είναι να οδηγηθεί η Τουρκία σε εσωστρέφεια και σε μια μορφή ψυχρού εμφυλίου σε βαθμό που θα υποβαθμίσει πλήρως  τις ελληνοτουρκικές σχέσεις . Η αγωνία είναι μήπως οι στρατιωτικοί που φιλοδοξούν να πάρουν τα ηνία της Τουρκίας ολοκληρωτικά, επιλέξουν να κάνουν μια επίδειξη δύναμης κατά της Ελλάδας, αλλά με το βλέμμα στο εσωτερικό της Τουρκίας για να απωθήσουν κάθε αντίδραση.
    

Πατριωτισμός και έντιμος συμβιβασμός

Είναι λογικό πρώτα να αναμείνουμε τι ακριβώς θα βάλει στο τραπέζι η Τουρκία. Το εύρος των χωρικών υδάτων που θέτει συνεχώς ο Νίκος Δένδιας περιλαμβάνονταν πάντα στις διερευνητικές γιατί διαφορετικά, ούτε σοβαρή συζήτηση για οριοθέτηση μπορεί να γίνει , ούτε μπορεί να αγνοηθεί και να παραμένει στον αιώνα τον άπαντα ως εστία έντασης. Η Τουρκία θέλει να έχει ελεύθερη ναυσιπλοϊα  στα περάσματα μεταξύ των ελληνικών νησιών γι αυτό και απαιτεί να μην επεκταθούν τα χωρικά ύδατα σε αυτά τα σημεία. Η Ελλάδα αντιτείνει ότι θα υπάρχουν ζώνες ελεύθερης ναυσιπλοϊας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο , αλλά η Άγκυρα θεωρεί ότι θα ασφυκτιά. Αν πρώτα , δεν δούμε την συνολική εικόνα, δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί και ένας συμβιβασμός σε ένα επιμέρους ζήτημα, όσο σημαντικό και αν είναι. Γιατί αν υποχωρήσεις σε ένα σημείο, πρέπει να κερδίσεις σε άλλα και κυρίως να μπορεί να δικαιολογηθεί πειστικά στον λαό.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται δεν έχει αντίρρηση να είναι διαλλακτικός, αλλά στην Ελλάδα οι πρωθυπουργοί ακολουθούν το κλίμα και δεν φημίζονται για την πρωτοπορία τους. Επομένως είναι πρόωρο να εξαχθούν συμπεράσματα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα ακολουθήσει τακτική έντιμου συμβιβασμού που θα διαπιστωθεί στην πράξη που αρχίζει  και που τελειώνει ο έντιμος συμβιβασμός γιατί τα ζητήματα είναι πολύπλοκα και όχι ίσης βαρύτητας . Αλλά με την πάροδο του χρόνου θα αποστασιοποιείται όσο η κυβέρνηση θα ακολουθεί τακτική Βερολίνου. Δηλαδή θα κρατά για τον εαυτό της την πληροφόρηση για τις συνομιλίες και μέσω επικοινωνιακών βολών θα επιχειρεί να συμπαρασύρει και τα κόμματα. Απέτυχε όμως να το κάνει με την τριμερή του Βερολίνου, άρα τώρα αν ακολουθήσει την ίδια τακτική, θα είναι πολύ χειρότερα τα πράγματα για την ίδια. Και η Ελλάδα όμως έχει οικονομικά προβλήματα , εκλογές φημολογούνται, ενώ η εθνικιστική πτέρυγα της ΝΔ είναι επίσης ισχυρή και ο Μητσοτάκης έχει αποδείξει ότι προτιμά να τα έχει καλά μαζί της παρά με την Τουρκία.

Γιατί αν αποφασίσει να πάει σε εκλογές , θα θέλει να έχει κοντά του τους ακροδεξιούς. Μόνο που αυτή τη φορά έχει το αντίστροφο πρόβλημα σε σχέση με την συμφωνία των Πρεσπών . Τότε ήταν στην αντιπολίτευση και πέτυχε συσπείρωση με τυχοδιωκτική  στάση και πατριδοκαπηλεία. . Τώρα είναι κυβέρνηση και εκτός από την Τουρκία, είναι ευάλωτος και σε πιέσεις των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Γαλλίας , οπότε τα πατριωτικά εικονίσματα δεν θα έχουν την ίδια επιρροή. Πέραν του ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει το πλεονέκτημα ως αντιπολίτευση να οξύνει την κριτική, καθώς ήδη έχει διατυπώσει θέσεις που δύσκολα θα ικανοποιήσει η  κυβέρνηση.  Ακόμη και αν ο Μητσοτάκης θέλει να  γίνει κήρυκας του  υποτιθέμενου πατριωτισμού  του 2018-2019 και να επαναλάβει τα ποσοστά συσπείρωσης που είχε ως αξιωματική αντιπολίτευση , μάλλον με θεία κωμωδία θα μοιάζει….