Την αυτονομία του ΝΑΤΟ και της ΕΕ ως προς την λήψη των αποφάσεων, με προφανή στόχο να μην έχει λόγο η Τουρκία στην διαδικασία λήψης των αποφάσεων της ΕΕ, υπογράμμισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην τοποθέτησή του στην συνεδρίαση του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου με θέμα την «προβολή σταθερότητας» , στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής της Συμμαχίας στη Βαρσοβία.  Ο πρωθυπουργός αποδέχθηκε την εγκατάσταση και δράση των κατασκοπευτικών αεροσκαφών AWACS στη χώρα μας, με προφανή στόχο την παρακολούθηση της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. 

Ωστόσο , προς το παρόν, δεν είναι γνωστό τι ακριβώς έχει συμφωνηθεί καθώς η ενοποίηση των επιχειρήσεων της ΕΕ και το ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο συμφωνήθηκε στη Βαρσοβία. Αυτό σημαίνει ότι αυτόματα αναβαθμίζεται η συμμετοχή της Τουρκίας στον σχεδιασμό των ασκήσεων, ενδεχομένως και ως ένα βαθμό και στην διαδικασία λήψεως των αποφάσεων, άγνωστο όμως μέχρι ποιο σημείο. Στο ΝΑΤΟ, όπως ήδη είναι γνωστό η Τουρκία εμποδίζει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων στο Αιγαίο λόγω αμφισβήτησης του νομικού καθεστώτος προβάλλοντας τη θεωρία γκρίζων ζωνών, στη θάλασσα και τον αέρα, αμφισβητώντας ακόμη  και νησιά. 

Στην ανατολική Μεσόγειο όπου το ΝΑΤΟ αναβαθμίζει τον ρόλο του, θα υπάρξει μια νέα κατάσταση καθώς δεν είναι μόνο το προσφυγικό το πρόβλημα. Η Συμμαχία θέλει ενδεχομένως να ετοιμάσει το σχέδιό της για την αντιμετώπιση του ISIS στη Λιβύη , αλλά και να ελέγξει την κατάσταση στην αποσταθεροποιημένη Βόρεια Αφρική. Η Τουρκία έχει θέσει θέμα Γαύδου, κάτι που προκαλεί ενόχληση και σε Ευρωπαίου και στις ΗΠΑ, ωστόσο το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα θέλει να αποφύγει πάση θυσία την δημιουργία κέντρων φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών στην Κρήτη που έχει μεγάλο τουριστικό ρεύμα. 

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν διαφώνησε , αντίθετα υιοθέτησε πλήρως τον στρατηγικό σχεδιασμό του ΝΑΤΟ , ολοκληρώνοντας και τυπικά την ατλαντική στροφή του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς ήταν η πρώτη συμμετοχή του πρωθυπουργού σε σύνοδο της Συμμαχίας. 

Τοποθέτηση Τσίπρα

Μιλώντας για τη σχέση ΕΕ –ΝΑΤΟ ο πρωθυπουργός είπε ότι η σχέση μεταξύ της Συμμαχίας και της ΕΕ πρέπει να διέπεται από τις εξής αρχές: (α) την προσέγγιση Οργανισμού προς Οργανισμό, (β) την αυτονομία στην λήψη των αποφάσεων, (γ) στον σεβασμό των θεσμικών λειτουργιών και της συμμετοχής σε αυτούς, (δ) τον άνευ όρων σεβασμό της αρχής του μη αποκλεισμού, (ε) την πλήρη διαφάνεια έναντι όλων των κρατών – μελών και (στ) την αναγνώριση και σεβασμό του διακριτού ρόλου και δυνατοτήτων εκάστου οργανισμού. 

oΣε οποιαδήποτε άλλη βάση η συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ δεν μπορεί να αναπτυχθεί, ούτε να βοηθήσει.

Η παρέμβαση του Πρωθυπουργού στη συνεδρία περιείχε τα παρακάτω βασικά σημεία:

•Είναι σαφές ότι η κατάσταση στη Βόρεια Αφρική και στην Μέση Ανατολή ανησυχεί την χώρα μου και την επηρεάζει άμεσα. Όπως και όλους μας γύρω από αυτό το τραπέζι, ασχέτως γεωγραφίας. 

•Η έννοια στην οποία βασιζόμαστε, «η προβολή σταθερότητας», συνεισφέρει σημαντικά στον ρόλο μας στην περιοχή, αλλά μας φέρνει αντιμέτωπους και με σημαντικές προκλήσεις.  

•Καταρχήν είναι σημαντικό ότι αποφασίσαμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την κατάσταση με γνώμονα την εξασφάλιση της σταθερότητας. 

•Σε αντίθεση με άλλες περιόδους όπου οι προτεραιότητές μας ήταν διαφορετικές, προτεραιότητα αυτής της περιόδου είναι η εξασφάλιση σταθερότητας.

•Και εδώ, είναι η μεγάλη πρόκληση. Η λογική της «προβολής σταθερότητας» δεν μπορεί να γίνει με μια λογική «επέκτασης ισχύος» στην περιοχή. Πρέπει να βασίζεται και θα ανταποκρίνεται στις εκπεφρασμένες ανάγκες των εταίρων μας στη Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή.

•Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτό το εργαλείο στον σχεδιασμό μας αξιοποιώντας την εμπειρία του παρελθόντος, ειδικά, δεδομένου ότι η προσπάθεια να σταθεροποιηθεί η κατάσταση σε διάφορα μέρη, είχε εντελώς αντίθετο και εξαιρετικά επικίνδυνο αποτέλεσμα στο παρελθόν. 

•Πρώτον, είναι σαφές ότι πρέπει να ενισχύσουμε τις δυνατότητές μας κατά του κοινού μας αντιπάλου που είναι η διεθνής τρομοκρατία - και ειδικά ο ISIS. 

oΣτηρίζουμε, λοιπόν, την παροχή AWACS του ΝΑΤΟ για την υποστήριξη της Παγκόσμιας Συμμαχίας εναντίον αυτής της τεράστιας απειλής. 

oΑποδεχόμαστε την συνεισφορά – ιδιαίτερα μέσω της εκπαίδευσης - στην οικοδόμηση των αμυντικών δυνατοτήτων του Ιράκ αν και η δραστηριοποίηση εντός πολεμικού περιβάλλοντος δημιουργεί επιπρόσθετες προκλήσεις. 

oΑποτιμούμε θετικά την αρωγή που προσφέρεται επί του παρόντος από το έδαφος της Ιορδανίας την οποία θεωρούμε εξαιρετικά κρίσιμη χώρα για την περιοχή. 

oΤο ΝΑΤΟ θα πρέπει να θέσει ένα πραγματιστικό επίπεδο φιλοδοξίας και να διασφαλίσει ότι θα αξιοποιήσει τα διδάγματα από την προηγούμενη παρουσία του στην χώρα. 

•Δεύτερον, στηρίζουμε τη νέα λιβυκή κυβέρνηση και τις προσπάθειες που αυτή καταβάλει για συμφιλίωση και για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του κράτους. Αλλά οποιαδήποτε ανάμειξη του ΝΑΤΟ μπορεί να υπάρξει μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβληθεί σχετικό αίτημα των νόμιμων αρχών της χώρας και ότι θα είναι στοχευμένη.

•Τρίτον, σε ό,τι αφορά τον ρόλο του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο, σε σχέση με την επιχείρηση της ΕΕ Sophia, πρέπει να έχουμε πάντοτε κατά νου ότι η τελευταία είναι μια αυτόνομη επιχείρηση της EE. Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ΕΕ, στηρίζει την συνεργασία μεταξύ των δύο οργανισμών, σε τομείς όπως οι υβριδικές απειλές, ο κυβερνοχώρος και η θαλάσσια ασφάλεια, υπό την προϋπόθεση, ότι εξασφαλίζεται η συμπληρωματικότητα των προσπαθειών. 

•Τέταρτον, όλοι γνωρίζουμε πόσο η Ελλάδα αλλά και η Ευρώπη, όπως και άλλοι Σύμμαχοι, έχουν επηρεασθεί από τις πρωτόγνωρες ροές προσφύγων και μεταναστών. 

oΓια να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις ροές αποτελεσματικά, αλλά και στο πλαίσιο του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, προχωρήσαμε σε σειρά μέτρων. Εντός της ΕΕ, στο πλαίσιο της συνεργασίας ΕΕ-Τουρκίας, αλλά, βέβαια, και με την ενίσχυση της ελληνοτουρκικής συνεργασίας.

oΗ κοινή πρωτοβουλία Ελλάδας-Τουρκίας-Γερμανίας, για την δράση του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, πραγματοποιήθηκε σε αυτό το πνεύμα και – μαζί με τις σημαντικές προσπάθειες που καταβάλλουν οι ελληνικές, οι τουρκικές και οι ευρωπαϊκές αρχές επί τη βάσει μιας πολύ καλής συνεργασίας – έχει συμβάλει καθοριστικά στη μείωση των ροών και των κυρίως των θανάτων στο Αιγαίο.

oΚαι θέλω να ευχαριστήσω εκείνους τους Συμμάχους, που συνεισφέρουν με πλοία τους σε αυτήν την δραστηριότητα. 

oΟι διακινητές- όμως- και δεν θα διστάσουν να εκμεταλλευθούν τις όποιες αδυναμίες. Η σημαντική μείωση των ροών μπορεί να είναι προσωρινή. Πρέπει να γίνει διατηρήσιμη. 

oΗ πλήρης εφαρμογή της δραστηριότητας είναι αναγκαία, με την επέκτασή της σε όλες τις επίμαχες περιοχές και την χρήση των ελικοπτέρων των πλοίων που συμμετέχουν. 

oΗ Ελλάδα αποδεικνύει σταθερά ότι είναι έτοιμη να εργασθεί προς αυτήν την κατεύθυνση.

oΕίναι σημαντικό το ΝΑΤΟ να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο που μπορεί να παίξει σε αυτό το εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα για την περιοχή.