Η μόνη χειροπιαστή απόφαση που ελήφθη στην Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας είναι η αναβάθμιση του διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών σε πολλούς τομείς, πολιτικό, οικονομικό ενεργειακό, ενώ στο προσφυγικό είναι προφανές ότι πέρα από την ενίσχυση της Άγκυρας με 3 δις ευρώ, όλα τα άλλα είναι προς το παρόν δηλώσεις προθέσεων. 

Πίσω όμως από τις επίσημες γραμμές της κοινής δήλωσης, μπορεί να διαβάσει κανείς με σαφήνεια ότι μια νέα περίοδος στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας εγκαινιάστηκε με την Σύνοδο Κορυφής  της 29ης Νοεμβρίου και αυτό σημαίνει πολλά για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Σε αυτή την φάση, η  Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία δεν χρειάστηκε να συγκρουστούν ούτε να θέσουν αντιρρήσεις καθώς η κοινή δήλωση για το άνοιγμα κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων είναι εντελώς γενικό. Ούτε η ΕΕ δεσμεύθηκε σε κάτι συγκεκριμένο, ούτε η Τουρκία . Αυτό σημαίνει ότι οι δύο πλευρές σιγά σιγά θα πρέπει να εξειδικεύσουν την συμφωνία της 29 Νοεμβρίου και εκεί απαιτείται μεγάλη προσοχή καθώς είναι βέβαιο ότι η πορεία των ευρωτουρκικών συνομιλιών θα ακουμπήσει και θέματα εθνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο.  Σε πρώτη φάση η Ελλάδα θα πρέπει να πιέσει ώστε η Τουρκία να αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις στο προσφυγικό . Δεν είναι καθόλου σίγουρο τι θα συμβεί στο ζήτημα αυτό καθώς στην κρίση της Συρίας καθοριστικό ρόλο  έχει πλέον η Μόσχα που βρίσκεται σε πορεία αντιπαράθεσης με την Άγκυρα, ενώ είναι σαφές ότι το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ, καθώς και η ΕΕ τηρούν αποστάσεις από την Τουρκία.  Η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ – Τουρκίας ωφέλησε την Τουρκία μόνο στο ότι η Άγκυρα βρέθηκε στις Βρυξέλλες για να δείξει ότι δεν είναι απομονωμένη και ότι η Δύση είναι στο πλευρό της, ερμηνεία μάλλον αυθαίρετη.  Η απόφαση να διεξάγονται δύο Σύνοδοι Κορυφής τον χρόνο μεταξύ ΕΕ- Τουρκίας είναι μια πολύ σοβαρή απόφαση και για τις Βρυξέλλες και για την Άγκυρα. Εκεί η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο, υπό την προυπόθεση ότι η κυβέρνηση θα αφοσιωθεί στην υπόθεση αυτή και θα σταματήσει να προχειρολογεί. Είναι μια ευκαιρία , νέα ευκαιρία, η Ελλάδα να εμπλέξει την ΕΕ στο σκηνικό του Αιγαίου, να πιέσει την Άγκυρα να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο, να δρομολογήσει τον εξορθολογισμό της Αγκυρας  να άρει την απειλή πολέμου και να συνδυάσει , δημόσια και ρητά κάθε βήμα της Τουρκίας προς την ΕΕ με την συμπεριφορά της στο Αιγαίο. Αν η Ελλάδα δεν αποσαφηνίσει από τώρα την στάση της, είναι βέβαιο ότι θα συναντήσει πολλές δυσκολίες και  θα εμπλακεί σε μια πολιτική που οι δυτικές χώρες θα προωθούν τα δικά τους συμφέροντα, καλώντας την Ελλάδα, απλά να συμφωνεί . 

Η ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΕ

1.Σήμερα, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες με τον Τούρκο ομόλογό τους. Η Τουρκία είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα από το 1999 ενώ διαπραγματεύεται την προσχώρησή της από το 2005.

2.Η Τουρκία και η ΕΕ διαπίστωσαν ότι είναι σημαντικό να υπερνικήσουν τις κοινές μελλοντικές προκλήσεις. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 15ης Οκτωβρίου, συμφώνησαν ότι πρέπει να δοθεί νέα ώθηση στη διαδικασία προσχώρησης. Δεσμεύονται να ενισχύσουν περαιτέρω τους υφιστάμενους δεσμούς και την αλληλεγγύη τους και να θεσπίσουν προσανατολισμένες στα αποτελέσματα δράσεις ώστε να προετοιμάσουν το κοινό τους μέλλον. Είναι αποφασισμένες να αντιμετωπίσουν και να υπερνικήσουν τους υφιστάμενους κινδύνους και τις απειλές με συντονισμένο τρόπο ώστε να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή προοπτική. Υπενθυμίζοντας την τελική δήλωση της τελευταίας συνόδου της G20 στην Αττάλεια, καθώς και την απόφαση αριθ. 2249 του ΣΑΗΕ, η Τουρκία και η ΕΕ επιβεβαιώνουν εκ νέου ότι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας παραμένει προτεραιότητα.

3.Προς τον σκοπό αυτόν συμφωνήθηκε ότι είναι ουσιώδους σημασίας η διεξαγωγή ενός διαρθρωμένου και τακτικότερου διαλόγου υψηλού επιπέδου, προκειμένου να διερευνηθεί το ευρύ δυναμικό των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ, πράγμα που δεν έχει ακόμα πλήρως υλοποιηθεί. Στο πλαίσιο αυτό, και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διεξάγουν τακτικές συνόδους κορυφής δύο φορές ανά έτος, στο κατάλληλο πλαίσιο. Οι τακτικές σύνοδοι κορυφής θα παρέχουν τη βάση αξιολόγησης της πορείας των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ και εξέτασης των διεθνών ζητημάτων. Θα πρέπει να ενισχυθούν οι τακτικές συζητήσεις και η συνεργασία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές προκλήσεις ως προς την ασφάλεια και ιδίως την αυξανόμενη απειλή της τρομοκρατίας σε όλες της τις μορφές και εκφάνσεις. Στο πλαίσιο αυτό, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διεξάγουν τακτικά συνεκτικές συνεδριάσεις πολιτικού διαλόγου σε επίπεδο υπουργών/Ύπατης Εκπροσώπου/Επιτρόπων. Οι συνεδριάσεις αυτές θα προστεθούν στις τακτικές συνόδους του Συμβουλίου Σύνδεσης. Θα πρέπει επίσης να διεξάγονται διάλογοι υψηλού επιπέδου σε θεματικά ζητήματα καίριας σημασίας.

4.Και οι δύο πλευρές εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την αναγγελία της διεξαγωγής Διακυβερνητικής Διάσκεψης στις 14 Δεκεμβρίου 2015 για το άνοιγμα του κεφαλαίου 17. Περαιτέρω, σημείωσαν τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί ολοκλήρωσης, το πρώτο τρίμηνο του 2016, των προπαρασκευαστικών εργασιών για το άνοιγμα διαφόρων κεφαλαίων, με την επιφύλαξη της θέσης των κρατών μελών. Εν συνεχεία θα μπορέσουν να ξεκινήσουν προπαρασκευαστικές εργασίες και σε περαιτέρω κεφάλαια.

5.Η ΕΕ εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη δέσμευση της Τουρκίας να επιταχύνει την ολοκλήρωση των κριτηρίων αξιολόγησης του οδικού χάρτη για τις θεωρήσεις έναντι όλων των συμμετεχόντων κρατών μελών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει στις αρχές Μαρτίου του 2016, τη δεύτερη έκθεση προόδου ως προς την εφαρμογή εκ μέρους της Τουρκίας του οδικού χάρτη για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων. Και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι η συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας θα τεθεί πλήρως σε εφαρμογή από τον Ιούνιο του 2016, ούτως ώστε η Επιτροπή να μπορέσει να υποβάλει την τρίτη έκθεση προόδου το φθινόπωρο του 2016 με σκοπό να ολοκληρωθεί η διαδικασία ελευθέρωσης του καθεστώτος θεωρήσεων, δηλαδή, να έχουν αρθεί οι απαιτήσεις θεώρησης για τους Τούρκους υπηκόους στη ζώνη Σένγκεν, έως τον Οκτώβριο του 2016, μόλις πληρωθούν οι προϋποθέσεις του οδικού χάρτη.

6.Η ΕΕ θα παράσχει άμεση και διαρκή ανθρωπιστική βοήθεια στην Τουρκία. Θα διευρύνει επίσης σημαντικά τη συνολική χρηματοοικονομική στήριξή της. Η Επιτροπή συνέστησε ένα Μέσο σχετικά με τους πρόσφυγες για την Τουρκία, με σκοπό τον συντονισμό και τον εξορθολογισμό των δράσεων που χρηματοδοτούνται για την παροχή αποτελεσματικής και συμπληρωματικής στήριξης στους Σύρους υπό προσωρινή προστασία και στις κοινότητες που τους υποδέχονται στην Τουρκία. Η ΕΕ δεσμεύεται να χορηγήσει αρχικό ποσό ύψους 3 δισ. ευρώ πρόσθετων πόρων. Η ανάγκη για τη χρηματοδότηση αυτή καθώς και ο χαρακτήρας της θα επανεξεταστούν με βάση τις εξελίξεις. Δεδομένου ότι η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους από 2,2 εκατομμύρια Σύρους και έχει δαπανήσει 8 δισ. δολάρια ΗΠΑ, η ΕΕ τόνισε τη σημασία της κατανομής των βαρών εντός του πλαισίου της συνεργασίας Τουρκίας-ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, τονίστηκε η συμβολή των υπαρχόντων μηχανισμών και προγραμμάτων επανεγκατάστασης των κρατών μελών και της ΕΕ.

7.Η Τουρκία και η ΕΕ αποφάσισαν να ενεργοποιήσουν το κοινό σχέδιο δράσης, το οποίο είχε συμφωνηθεί έως τώρα «ad referendum», στις 15 Οκτωβρίου 2015, για να ενισχυθεί η συνεργασία τους για τη στήριξη των Σύρων υπό προσωρινή προστασία και τη διαχείριση της μετανάστευσης, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίση που προκλήθηκε από την κατάσταση στη Συρία. Πρέπει να επιτευχθούν αποτελέσματα, ιδίως ανακόπτοντας τη ροή των παράνομων μεταναστών. Η ΕΕ και η Τουρκία συμφώνησαν να εφαρμόσουν το κοινό πρόγραμμα δράσης το οποίο θα επιβάλει την τάξη στις μεταναστευτικές ροές και θα συμβάλει στην αναχαίτιση της παράτυπης μετανάστευσης. Συνεπεία των ανωτέρω, οι δύο πλευρές, όπως έχει συμφωνηθεί και με άμεση ισχύ, θα ενισχύσουν την ενεργό συνεργασία τους ως προς τους μετανάστες που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας, προλαμβάνοντας τη μετακίνηση προς την Τουρκία και την ΕΕ, διασφαλίζοντας την εφαρμογή των ισχυουσών διμερών διατάξεων επανεισδοχής και μεριμνώντας για την ταχεία επιστροφή των μεταναστών που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας στις χώρες καταγωγής τους. Ομοίως, επικρότησαν την πρόθεση της Τουρκίας να θεσπίσει ταχέως μέτρα για την περαιτέρω βελτίωση της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης των Σύρων υπό προσωρινή προστασία. Και οι δύο πλευρές υπογράμμισαν την κοινή δέσμευσή τους να αναλάβουν αποφασιστική και ταχεία δράση για την ενίσχυση της καταπολέμησης των εγκληματικών δικτύων παράνομης διακίνησης ανθρώπων.

8.Όπως διατυπώνεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη διεύρυνση του Δεκεμβρίου του 2014, η Τουρκία και η ΕΕ καταβάλλουν προσπάθειες για τη σύσταση ενός Μηχανισμού οικονομικού διαλόγου υψηλού επιπέδου ο οποίος θα συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων και θα δημιουργήσει μια επιχειρηματική βάση για την προσέγγιση των επιχειρηματικών κύκλων. Συμφώνησαν να τον δρομολογήσουν το πρώτο τρίμηνο του 2016.

9.Εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη σύσταση του ενεργειακού διαλόγου υψηλού επιπέδου και της στρατηγικής συνεργασίας για την ενέργεια που δρομολογήθηκαν στις 16 Μαρτίου 2015 στην Άγκυρα. Είναι προς όφελος και των δύο πλευρών η τακτική ανταλλαγή πληροφοριών ως προς την ενεργειακή συνεργασία, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Συμφώνησαν η δεύτερη σχετική συνεδρίαση να πραγματοποιηθεί το πρώτο τρίμηνο του 2016.

10.Σημείωσαν την έναρξη των προπαρασκευαστικών ενεργειών για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης. Μετά την ολοκλήρωση των εν λόγω προπαρασκευαστικών εργασιών και από τις δύο πλευρές, θα μπορέσουν να ξεκινήσουν επίσημες διαπραγματεύσεις προς τα τέλη του 2016.

11.Θα πρέπει να επιτευχθεί παράλληλη πρόοδος ως προς το σύνολο των στοιχείων αυτών και να παρακολουθείται στενά. Η Τουρκία και η ΕΕ είναι αποφασισμένες να επιτύχουν περαιτέρω πρόοδο στο ευρύ φάσμα του τρέχοντος θεματολογίου τους για να διασφαλίσουν ότι αυτή η νέα ώθηση θα παράγει απτά αποτελέσματα.