του Σπύρου Σουρμελίδη 

Έτσι ζήσαμε ! Εδώ και καιρό  πολλά απ όσα ζήσαμε, κυρίως ο τρόπος (αρχές , κανόνες, αξίες)  που ζήσαμε, έχουν καταρρεύσει. Το ελληνικό #metoo, το κίνημα κατά της κάθε είδους παρενόχλησης, κτύπησε στην καρδιά, στο εσωτερικό της κοινωνίας. Αναδεικνύοντας εγκλήματα σε βάρος παιδιών, γυναικών, νέων ανθρώπων (αγοριών και κοριτσιών), από όσους είχαν κάποια μικρή ή μεγαλύτερη εξουσία. Στο χώρο του αθλητισμού, στο χώρο της τέχνης, σε χώρους εργασίας, αλλά και μέσα στην οικογένεια. Όπως εύστοχα είπε ο σκηνοθέτης Σωτήρης Τσαφούλιας, είναι η ώρα των πληγωμένων. Σ αυτούς  πρέπει να σκύψουμε, με αυτούς πρέπει να ασχοληθούμε.  Αλλά για να το κάνουμε, για να το κάνουμε με ειλικρίνεια, πρέπει να κοιταχτούμε στον καθρέπτη. 

Τα πολλά εγκλήματα που οδηγούν σ ένα μεγαλύτερο 

«Ξέραμε και εμείς, ξέρατε και εσείς και δεν μιλούσαμε. Φτάσαμε ως εδώ γιατί εμείς το επιτρέψαμε. Ναι με τη σιωπή μας. Βλέπαμε συμπεριφορές περίεργες, ακούγαμε διάφορα, αλλά ο καθένας κοίταζε τη δουλειά του” λέει απολογιστικά και αυτοκριτικά ο Γιάννης Μπέζος. Οι δηλώσεις του είναι ενδεικτικές του τι συνέβαινε εδώ και δεκαετίες. 

Έπρεπε να βγουν οι βιασμένες ψυχές, όλοι όσοι βρήκαν και βρίσκουν το θάρρος να μιλήσουν για να κατέβουν οι κουρτίνες που δήθεν δεν βλέπαμε και να φανεί το σκοτάδι, τα εγκλήματα που έγιναν παρασκηνιακά αλλά ακόμα και επί σκηνής. 

Ιστορίες τραγικές και αποτρόπαιες ήρθαν  στο φως  και τώρα κανείς δεν μπορεί να προσποιείται  ότι δεν ξέρει. Η διαχείριση δύσκολη και πολύπλοκη, αλλά δεν καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μόνο την κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Χρέος ιερό και δύσκολο. Καλούμαστε να κοιταχτούμε στον καθρέπτη για να αναζητήσουμε αν γινότανε εγκλήματα επειδή  “δεν πειράζει”, επειδή έτσι τρέχουν τα πράγματα”, επειδή το χούφτωμα είναι “φλέρτ” ή επειδή είναι “αυτονόητο” η καριέρα να περνάει από κρεβάτια, από σκοτεινά δωμάτια, από πάρτι, μέσα απο κολακίες και υποταγή. 

Χρέος ιερό να μην ξεχάσουμε τις προσωπικότητες, τους πληγωμένους, να τους στηρίξουμε με κάθε τρόπο . Είναι ανάγκη όμως να δούμε και τον μεγάλο “πίνακα” που φτιάξαμε.

Αναμενόμενο ακόμα και “αυτονόητο”,  δεν ήταν μόνο η παρενόχληση, δεν ήταν μόνο η απαίτηση να περάσουν αγόρια και κορίτσια από το κρεβάτι του κάποιου , αναμενόμενο ήταν (και είναι) ότι η “εξυπηρέτηση” και η “βοήθεια” έχουν ανταλλάγματα.

Ακούγαμε επί δεκαετίες ότι “όποιος έχει το βάζο  θα βάλει και το χέρι στο μέλι”, ακούγαμε ότι αν θέλεις να γίνει η δουλειά σου, πρέπει να δώσεις και ένα...χαρτζιλίκι στον άνθρωπο που θα σε εξυπηρετήσει. Ξέραμε ότι ο πολίτης για να πάρει αυτό που δικαιούται πρέπει να βρει το κατάλληλο λαμόγιο, τον κατάλληλο διαμεσολαβητή.  Και ανεχόμασταν ότι όποιος είχε κάποια εξουσία, ζητάει ανταλλάγματα, κάθε είδους ανταλλάγματα. Η κολακεία, η υποταγή,  η ανοχή στην λεκτική και ψυχική βία, η σιωπή για τον κάθε βιασμό, ήταν καθημερινότητα. Μπορεί όχι πλειοψηφικά , αλλά ήταν εκεί, είναι εδώ και καθορίζει ψυχές, συμπεριφορές.  Στην συνέχεια οι κάθε είδους εξουσιαστές, ξέφευγαν, θεωρώντας “δικαίωμα” τους να βιάζουν σώματα και ψυχές,  να εξευτελίζουν, να ταπεινώνουν. 

Αξιοπρέπεια σαν τσολιαδάκι σε μπρελόκ 

Έτσι ζούσαμε, δίπλα σε αυτά πορευθήκαμε.  
Με τρόπο τραγικό,  αυτοί που τα υπέστησαν χωρίς τη θέληση τους.
Με μπόλικη ασχήμια όσοι τα ανέχθηκαν προκειμένου να πετύχουν τον στόχο τους. Και ήταν πάρα πολλοί. 
Με τρόπο θλιβερό  όσοι ήξεραν, αλλά κοίταζαν τη δουλειά τους. Ακόμα περισσότεροι. 
Σίγουρα ο νομοθέτης πρέπει να ξανακοιτάξει τα κιτάπια του. Πρέπει να το κάνει και μπορεί να το κάνει χωρίς δικαιολογίες. 
Όλη η κοινωνία όμως πρέπει να ξανακοιτάξει την συμπεριφορά της, τους άγραφους κανόνες με τους οποίους λειτουργεί, τις αξίες στις οποίες πιστεύει(;).

Η κραυγή που βγάζει το #metoo, δεν αφορά μόνο κάποιες ηθικές συμπεριφορές. Αφορά  το πάντα.

Δεν  είναι τυχαίο που η πολιτική τάξη, δείχνει αιφνιδιασμένη. Ειδικά οι κυβερνώντες σήμερα, φοβούμενοι μην εμφανιστούν δίπλα σε θύτες και κατηγορούμενους. Έντρομοι ακόμα και για  για τις γνωριμίες τους, κυρίως όμως για τη σιωπή τους.  Που οδηγεί το ξέσπασμα, ποια η επόμενη μέρα, τι απαιτεί η κοινωνία; Και τι θεσμικές αλλαγές πρέπει να γίνουν; Οι απαντήσεις είναι τώρα δυσκολότερες από κάθε άλλο προηγούμενο. Εγκαταλείψαμε τις αξίες (όποιες και όσες είχαμε) αλλά σε θεσμούς δεν πιστέψαμε. Και όσους φτιάξαμε τους κάναμε με “παραθυράκια” για να τους καταπατάμε διαρκώς. 

Τώρα φαίνεται , τώρα το αισθάνονται όλοι, ότι  ΧΡΕΚΟΠΗΣΑΜΕ.  Όχι μόνο στα λεφτά, αλλά και στους θεσμούς και στους κανόνες και στις αξίες και στην εφαρμογή τους. Τώρα είναι ορατό ότι η χρεοκοπία ήταν καθολική και έχει συμπαρασύρει τα πάντα. Οι τοίχοι έπεσαν και όλα ήρθαν στην επιφάνεια, σκοτεινά, τραγικά, θλιβερά, μικρά. 

Τώρα φάνηκε ότι όταν πιάσεις μια θεσούλα, ένα στασίδι, μια δουλειά και πέντε φράγκα παραπάνω, δεν έγινες, άρχοντας, δεν απέκτησες κύρος, δεν μορφώθηκες, δεν έχεις να προσφέρεις. 

Η αξιοπρέπεια δεν είναι τσολιαδάκι σε μπρελόκ. Δεν μπορείς να επικαλείσαι τους γονείς σου, τον ελληνικό πολιτισμό, τις αξίες των προγόνων σου, τους πολιτικούς αγώνες, τις μάχες των προηγούμενων και να νομίζεις ότι ολ α αυτά σου ανήκουν. 
Δεν μπορεί να ποδοπατάς κάθε μέρα όλα τα καλά της κοινής μας κληρονομιάς,  και την ίδια ώρα να είσαι μικρός, μοιραίος,  βιαστής, μίζερος ή κάθαρμα.  Χωρίς να έχεις  να προσφέρεις τίποτα άλλο παρά μόνο ασχήμια. Χωρίς καν να μπορείς να κρατήσεις την σκυτάλη που σου άφησαν. 

Ο κάθε ένας, κάθε φορά πρέπει να μπορεί να αποδεικνύει τι αξίζει, ποιος είναι.

Είναι ανάγκη να κοιταχτούμε πάλι στον καθρέπτη. Όχι μόνο για να γίνουμε καλύτεροι, αλλά για τα παιδιά μας. Είναι ανάγκη επιβίωσης!