του Σωτήρη Σιδέρη  

Ο κόσμος αλλάζει με ταχύτητες που τα κράτη αδυνατούν να προλάβουν για να διαμορφώσουν έγκαιρα τις πολιτικές τους σε κάθε τομέα της κοινωνικής  και οικονομικής ζωής, αλλά και στις διεθνείς σχέσεις τους που επιδρούν καταλυτικά σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων ενός λαού.

Οι κυβερνήσεις που έχουν στον πυρήνα της πολιτικής τους δόγματα, αποδεκτά ή όχι δεν έχει σημασία, που ενσωματώνουν γρήγορα τις τεχνολογικές επαναστάσεις στην καθημερινή ζωή των πολιτών,  είναι πάντα ένα βήμα μπροστά.  Σε διεθνές επίπεδο αυτή η εικόνα διαμορφώνετται και ενισχύεται από το Υπουργείο Εξωτερικών. Ακόμη πιο μπροστά είναι οι χώρες των οποίων οι κυβερνήσεις σχεδιάζουν, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, βάζουν στο τραπέζι τις φιλοδοξίες και τους στόχους τους  και είτε μόνες τους είτε με συμμαχίες διαμορφώνουν συνθήκες που ευνοούν τα σχέδιά τους και πιέζουν για την επίτευξη των στόχων τους.  Αυτή την περίοδο των πολλαπλών κρίσεων , το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών αν και διαθέτει εξαιρετικό προσωπικό , συνεχίζει να λειτουργεί με ομαδοποιήσεις, ελλείμματα σε πόρους , σχεδιασμό , αλλά και με κατεστημένο τρόπο , όσον αφορά τον προσανατολισμό του. Είναι καιρός για αλλαγές. 

Είναι κάτι παραπάνω από εμφανές,   ότι τα ελληνικά πολιτικά κόμματα είναι ουραγοί  σε όλους  τομείς. Και μοιραία, όταν αναλαμβάνουν κυβερνητικά καθήκοντα μέσα σε λίγους μήνες πελαγώνουν , φθείρονται όχι μόνο από την άθλια διαχείριση κρίσεων, αλλά και από την αδυναμία τους να συμβαδίσουν με τα αιτήματα και κυρίως με τις ανάγκες της κοινωνίας. Κάθε υπουργείο στην Ελλάδα είναι και ένας μικρός πυρήνας πελατειακής διευθέτησης συμφερόντων με τυποποιημένη λειτουργία και οπισθοδρομική αντίληψη περί κοινωνικών και εθνικών αναγκών. Αντί για ένα αναπτυξιακό σχέδιο υπάρχουν δεκάδες σε κάθε υπουργείο, σε κάθε φορέα και κάθε στάδιο λειτουργίας του κράτους και των θεσμών.
Μοιραία , τους τελευταίους μήνες αποδείχθηκε ότι η Ελλάδα βρίσκεται πολύ χαμηλά όχι μόνο σε αυτού του είδους  διαχείριση και σχεδιασμό, αλλά και σε κάθε πεδίο που θα μπορούσε υπό άλλες συνθήκες να ευνοήσει την ανάπτυξη , την εναρμόνιση του εκπαιδευτικού συστήματος με τις νέες επαναστάσεις στις τεχνολογίες  ενώ παράλληλα θα μπορούσε να στηριχθεί εξίσου σθεναρά και η κλασσική παιδεία. Αντί όλων αυτών , παρατηρούμε με καταθλιπτική αποστροφή ένα υπουργείο Παιδείας με νοοτροπία του περασμένου αιώνα .  Το ίδιο ισχύει για τις μεταφορές, την αγροτική ανάπτυξη, την νησιωτική πολιτική, το αρμόδιο αναπτυξιακό υπουργείο, την δημόσια τάξη κλπ

Εκ των πραγμάτων , πέρα από όλα αυτά , ξεχωριστή σημασία για το μέλλον της χώρας και κάθε χώρας , έχει η οργάνωση και λειτουργία του Υπουργείου Εξωτερικών. Είναι ένας  ισχυρός αρμός του κράτους που πρέπει να έχει διαχρονικές σταθερές, σχέδιο, προσαρμογή στα νέα διεθνή δεδομένα και κυρίως, κάποια στιγμή να αποφασίσει να αποκολληθεί από μια καθηλωτική εξωτερική πολιτική που είναι προσανατολισμένη αποκλειστικά και μόνο σε κάποιες δυτικές πρωτεύουσες.  Όσο η Δύση ήταν το κέντρο του κόσμου, αυτό ίσως να ήταν αρκετό. Τώρα δεν είναι με τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται  . Τώρα, είναι η στιγμή  να αλλάξει σελίδα και το Υπουργείο Εξωτερικών
Ο Ερντογάν δήλωσε μόλις πριν από λίγα 24ωρα ότι η χώρα του είναι μέρος της Δύσης, αλλά δεν θα εγκαταλείψει την Ανατολή. Το λέει και το εννοεί, άλλωστε το αποδεικνύει. Χωρίς να το δηλώνουν ενεργούν άλλες χώρες . Το Ισραήλ κατάφερε να απογαλακτιστεί από το πολυετές και απόλυτα στρατιωτικοποιημένο δόγμα ασφάλειας και να αναβαθμίσει την εξωτερική του πολιτική, αλλάζοντας την ιστορία μιας γιγαντιαίας περιοχής του κόσμου, την ευρύτερη Μέση Ανατολή και τον ιστορικό αραβικό κόσμο που θα επιδράσει μέχρι την Ινδία και την Κίνα, την Ρωσία και την Ευρώπη.
Οι παγκόσμιες ισορροπίες αλλάζουν. Οι ΗΠΑ ακόμη και αν επιστρέψουν δεν το κάνουν με την ισχύ του παρελθόντος. Η Τουρκία βλέποντας ότι χάνει στρατηγικό έδαφος σε όλη αυτή την έκταση επιχειρεί εναγώνια στροφή για να προσεγγίσει τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Θα υπάρξει κάποια στιγμή στο μέλλον πρόοδος , όχι όμως χωρίς ανταλλάγματα και κυρίως όχι χωρίς συνέπειες για τον Ερντογάν, που μάλλον σταδιακά θα οδηγηθεί σε φινάλε, άγνωστο αν θα είναι ειρηνικό ή βίαιο.
      

Οι τεκτονικές αλλαγές

Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών πρέπει να ανασυγκροτηθεί εκ βάθρων. Να εναρμονιστεί με τις τεκτονικές αλλαγές που γίνονται στον κόσμο. Να αναδιοργανώσει τις υπηρεσίες του , ώστε να ενισχυθούν οι διευθύνσεις για την Μέση Ανατολή, την Ασία και ιδιαίτερα τον Αραβικό κόσμο. Να εκπονηθεί ένα εθνικό σχέδιο προσέγγισης και ενίσχυσης των συμμαχιών με όλα αυτά τα κράτη, από το Τελ Αβίβ μέχρι το Πεκίνο, την αραβική χερσόνησο και όλη τη Βόρεια Αφρική .  Παράλληλα , να προχωρήσει η ανασυγκρότηση του ΥΠΕΞ, να διατεθούν πόροι για ενίσχυση των διπλωματικών αποστολών στις περιοχές αυτές. Πολιτικοί αναλυτές να εργαστούν , να μελετήσουν και να κατανοηθεί καλύτερα το θεσμικό οικοδόμημα και η πολιτική όλων αυτών των κρατών, ώστε να καταστεί εφικτή  η εναρμόνιση της χώρας με τις νέες αλλαγές. Κάθε συμμαχία είναι και μια εν δυνάμει νέα αγορά, όχι μόνο στρατιωτικός ή διπλωματικός σύμμαχος.

Το  ίδιο το ΥΠΕΞ πρέπει να ενεργοποιηθεί πιο αποφασιστικά και να αναβαθμίσει σε πραγματικό επιτελείο το Κέντρο Ανάλυσης Σχεδιασμού  παρέχοντάς του όλα τα αναγκαία εργαλεία έρευνας και σχεδιασμού για να επιτελέσει τον ρόλο του. Η σύνδεση του ΥΠΕΞ με τα υφιστάμενες ή νέες δεξαμενές σκέψεις θα πρέπει να γίνεται με βάση την απόδοση, την παραγωγικότητα και την αξιολόγηση και όχι χωρίς υπόβαθρο, ώστε η μελέτη και η εργασία πάνω σε ένα σχέδιο με χρονικό ορίζοντα να αποτελέσει την πυξίδα της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της χώρας.  Μόνο το αίσθημα ασφάλειας, η ενίσχυση της θέσης της χώρας και οι ισχυρές συμμαχίες, μπορούν να σηκώσουν την Ελλάδα και στον οικονομικό τομέα καθώς αυτού του είδους συμμαχίες πάντα ευνοούν και τις οικονομικές σχέσεις και την τεχνολογική αλληλεπίδραση. Και οι αποφάσεις να λαμβάνονται με βάση το εθνικό συμφέρον και όχι τα ειδικά συμφέροντα είτε των ΗΠΑ, είτε άλλων χωρών. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, τίποτα δεν δίνεται χωρίς ισχυρά, πολύ ισχυρά ανταλλάγματα.
Γιατί μόνο θλίψη προκαλεί μόλις πρόσφατη τοποθέτηση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου ότι αναζητείται έδαφος για μια νέα βάση των ΗΠΑ. Καθόλου τυχαία δεν ανέφερε καν την φράση ότι π.χ. «η Ελλάδα διαπραγματεύεται με τις ΗΠΑ…» . Με τέτοιες αντιλήψεις , η Ελλάδα θα παραμείνει ουραγός και θα εξακολουθήσει να είναι ένα φθηνό οικόπεδο για κάθε χρήση από άλλες χώρες και πάντα με μια ισχυρή και πολυπληθή Τουρκία δίπλα της που δεν θα υποχωρήσει ποτέ από το αναθεωρητικό της δόγμα.