του Σωτήρη Σιδέρη


Περίεργες εξελίξεις δρομολογούνται στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων καθώς μετατοπίζεται πλήρως η λογική του διαλόγου με την Τουρκία,  ενώ ισχυρές επιφυλάξεις διατυπώνονται από  κυβερνητικούς παράγοντες, διπλωμάτες και παράγοντες της αντιπολίτευσης.. Αρνητικός πρωταγωνιστής για μια ακόμη φορά  φέρεται να είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του στο Επιτελικό Κράτος, ενώ το κέντρο λήψης αποφάσεων ακόμη και σε ζητήματα διαδικασιών έχει μεταφερθεί από το Υπουργείο Εξωτερικών στο Μέγαρο Μαξίμου. Υπό καθεστώς έντονων γερμανικών πιέσεων  σχεδιάζεται η επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών τις επόμενες εβδομάδες , ενώ  κυβερνητικές και διπλωματικές πηγές εκτιμούν  ότι και αυτή η προσπάθεια θα αποτύχει, ενδεχόμενο στο οποίο είχαμε αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο μας. Εκ των πραγμάτων η ελληνική εξωτερική πολιτική διέπεται από κενό συναίνεσης  και κινείται σε άγονη γραμμή .

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ο πρωταγωνιστής της κατάργησης οποιασδήποτε κόκκινης γραμμής του είχαν εισηγηθεί για τα αποδεκτά όρια κινήσεων του Ουρούτς Ρέις. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός διολίσθησε σε μια παθητική στάση στην τελευταία σύνοδο κορυφής σχετικά με τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας και τώρα υποκύπτοντας άτακτα στις γερμανικές πιέσεις , φαίνεται ότι αποδέχεται άνευ όρων επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών χωρίς συμφωνημένη ατζέντα. Κυβερνητικές και εν μέρει διπλωματικές πηγές εκτιμούν ωστόσο ότι υπό αυτές τις συνθήκες πρόοδος δεν θα υπάρξει , αλλά το κακό θα γίνει, καθώς η πλήρης αλλοίωση του χαρακτήρα των διερευνητικών με άλλα ζητήματα νησιών , γκρίζων ζωνών κλπ που θέλει η Τουρκία  επίσημα στο τραπέζι δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο που θα εγγραφεί ως πολιτική υποθήκη από την Τουρκία που ξέρει πλέον να κινείται με ορίζοντα το αύριο και με σχεδιασμό. Άλλες πηγές εκτιμούν ότι το Βερολίνο θέλει μια επιτυχία , έστω μια ανακοίνωση για επανέναρξη των συνομιλιών,  ώστε να διασκεδάσει τις αρνητικές εντυπώσεις της ανεπιτυχούς διαμεσολάβησης επί προεδρίας της, αλλά εκτιμάται ως φαιδρή πολιτική και όχι ουσίας.

Σε αυτό το σκηνικό της αμφιλεγόμενης διπλωματίας, το κλίμα ακόμη και εντός της ΝΔ έχει αλλάξει όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του πρωθυπουργού ως προς την διαχείριση των μεγάλων αυτών προβλημάτων της χώρας. Ο παρασκηνιακός , άναρχος τρόπος διαβουλεύσεων,  φέρνει συχνά προ τετελεσμένων πολλές πρεσβείες της χώρας στο εξωτερικό που αδυνατούν να συγκροτήσουν την εθνική επιχειρηματολογία, καθώς οι θέσεις της χώρας ανατρέπονται συχνά και διολισθαίνουν σε  λάθη και υποχωρήσεις υπό καθεστώς πιέσεων που κατευθύνονται προς το Μέγαρο Μαξίμου.
Σε περίπτωση όμως που αποφασιστεί η επανέναρξη των συνομιλιών ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας οφείλει να ξεκαθαρίσει τη θέση του  και να αναλάβει τις ευθύνες του. Πως δηλαδή η Ελλάδα θα οδηγηθεί σε συνομιλίες πολλαπλής ατζέντας όταν όχι μόνο ο ίδιος αλλά όλη η κυβέρνηση διακήρυττε ότι μοναδική συζήτηση είναι αυτή για την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Ας σημειωθεί ότι η Τουρκία προτείνει και η Γερμανία ουσιαστικά δέχεται να υπάρξει ένα γενικευμένο μορατόριουμ  ερευνών και τρία τραπέζια διαπραγματεύσεων. Ένα για οριοθετήσεις, ένα για ΜΟΕ , γκρίζες ζώνες  αποστρατιωτικοποίηση  κλπ και ένα για πολιτικά θέματα , όπως π.χ. Θράκη.
           

Δηλώσεις –Δεσμεύσεις

Ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας σε συνέντευξή του στις  19 Δεκεμβρίου στα «Παραπολιτικά» δήλωσε μεταξύ άλλων : Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα, βασική προϋπόθεση για την επανέναρξη των διερευνητικών είναι η Τουρκία να αποδείξει ότι επιθυμεί τον εποικοδομητικό διάλογο στη βάση του Διεθνούς Δικαίου ως διαρκή επιλογή, όχι ως σημαία ευκαιρίας. Έχοντας εγκαταλείψει τις προκλητικές και παράνομες ενέργειες. Δεν θα εγκλωβιστούμε από προσχηματικές κινήσεις..».
Πιο σαφής ήταν ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ Μ. Βαρβιτσιώτης , ο οποίος σε άρθρο του στα ΝΕΑ  στις 21 Δεκεμβρίου δήλωσε: «Από την πλευρά της, η Ελλάδα δεν φοβάται τον διάλογο. Έχει ενημερώσει για την παράνομη τουρκική δραστηριότητα σε όλα τα επίπεδα και έχει θέσει ξεκάθαρα το πλαίσιο: Μοναδική προς επίλυση διαφορά είναι η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Ανέδειξε δε ως αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση να αποδείξει η Τουρκία ότι αφήνει πίσω της άμεσα και με συνέπεια την οδό της παραβατικότητας. Ότι δεσμεύεται για συγκεκριμένες θετικές ενέργειες, που επιβεβαιώνουν στην πράξη κι όχι στα λόγια ότι την ενδιαφέρει ένα μέλλον ασφάλειας και συνεργασίας με την Ευρώπη». Τι άλλαξε σε λίγες ώρες;
Εκ των πραγμάτων όταν ανακοινωθεί, αν ανακοινωθεί η πραγματοποίηση των διερευνητικών η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεκαθαρίσει ότι επιμένει στις θέσεις της ότι το περιεχόμενό τους δεν τροποποιείται . Είναι λογικό ότι οι διερευνητικές περιλαμβάνουν πολλά ζητήματα, όπως και την περίοδο 2000-2004 αλλά δεν τα ενέγραψε ποτέ ως επίσημες συνομιλίες.  Αλλά ποτέ δεν πήραν επίσημο χαρακτήρα διαπραγματεύσεων. Τώρα η Τουρκία θέλει οι διερευνητικές να έχουν ταχύτατη εξέλιξη με χρονικό ορίζοντα και επισημοποίηση της ατζέντας. Ας δηλώσει επίσημα η κυβέρνηση τη θέση της…..
           

Ο ΣΥΡΙΖΑ περιμένει

Έντονος είναι ο προβληματισμός που αναπτύσσεται σε κυβερνητικούς παράγοντες ως προς τη θέση που θα τηρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ σε περίπτωση επανέναρξης των συνομιλιών. Ο ΣΥΡΙΖΑ , σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, θα δεχθεί την ρητή επανάληψη των διερευνητικών, ένα τραπέζι συνομιλιών που θα κινηθεί αυστηρά στην λογική των διερευνητικών μέχρι το 2016 και τίποτα παραπάνω. Οποιαδήποτε διολίσθηση από την ατζέντα αυτή σε ζητήματα εθνικής κυριαρχίας, νησιών, Θράκης κλπ θα οδηγήσει σε σκληρή αντιπολίτευση. Ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ φέρεται να έχει πει στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος, ότι θα διευκολύνει την κυβέρνηση να συζητήσει στο πλαίσιο των διερευνητικών με πλήρη στήριξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ωστόσο σε περίπτωση παρέκκλισης από την ατζέντα αυτή, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ανένδοτος. Και κυρίως , αναμένεται να ζητήσει από τον Κυριάκο Μητσοτάκη να δεσμευθεί δημόσια ενώπιον βουλής και λαού, ρητά και κατηγορηματικά , εκ των προτέρων τι θα συζητήσει με την Τουρκία. Ο λόγος είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν εμπιστεύεται τον Κυριάκο Μητσοτάκη καθώς θεωρεί ότι δεν είναι επαρκής να διαπραγματευθεί , ενώ οι διαρκείς αλλαγές θέσεων , οι υποχωρήσεις σε πιέσεις και γενικότερα η αστάθεια θέσεων , τον καθιστά εξαιρετικά αμφιλεγόμενο πρωθυπουργό . Εξάλλου, ο ΣΥΡΙΖΑ  
Ο ΣΥΡΙΖΑ , σύμφωνα με τις ίδιες  πηγές,  επιβεβαιώνει πλήρως την ισχύ της ανακοίνωσης του Πολιτικού Συμβουλίου στις 9 Οκτωβρίου στην οποία προσδιορίζει ρητά το περιεχόμενο του διαλόγου με την Τουρκία που θεωρεί ως αποδεκτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ:
«…Απορρίπτει κατηγορηματικά οποιαδήποτε συζήτηση υπερβαίνει τα νόμιμα δικαιώματα της Τουρκίας βάσει του Διεθνούς Δικαίου, όπως διεκδικήσεις για δήθεν «γκρίζα» ή «αποστρατιωτικοποιημένα» νησιά που προωθούνται δια της ισχύος και βάσει ανυπόστατων θεωριών. Απορρίπτει επίσης οποιαδήποτε συζήτηση με την Τουρκία για αναγκαίες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στην Θράκη, διότι αφορούν Έλληνες πολίτες. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, πρέπει απαραιτήτως να συνεχιστούν, αλλά δεν αποτελούν αντικείμενο συζήτησης με τρίτο κράτος».

Το τελικό ερώτημα λοιπόν που εκ των πραγμάτων τίθεται , είναι αν η κυβέρνηση διαπραγματευθεί όπως όλοι επιθυμούν οριοθετήσεις, ή θα συρθεί  στο δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας....