Του Σωτήρη Σιδέρη

Σε μια δεύτερη ανάγνωση των τελευταίων εξελίξεων με επίκεντρο τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, διαπιστώνεται  ότι η Ελλάδα υπέστη πολλαπλές ήττες και όχι μία που εντάσσονται στο ευρύτερο πολιτικό και γεωπολιτικό πεδίο, έτσι όπως προκύπτει από τις αποφάσεις της συνόδου κορυφής. Ήθελε κυρώσεις δεν επιβλήθηκαν. Ήθελε καταδίκη της Τουρκίας δεν υπήρξε. Ήθελε  το Υπουργείο Εξωτερικών να απορρίψει το θολό σχέδιο Μέρκελ-Ερντογάν – Μπορέλ για την πολυμερή διάσκεψη για την ανατολική Μεσόγειο , αλλά το αποδέχθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο πρωθυπουργός εξέθεσε και τη χώρα και τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια που είχε δώσει διαφορετικές εντολές στις διπλωματικές αντιπροσωπείες στα κράτη μέλη. Ο κύκλος του Δένδια στο ΥΠΕΞ έχει κλείσει με τη σύνοδο κορυφής και αποτελεί ερώτημα τι θα συμβεί , όχι μόνο στην μεταξύ τους σχέση το επόμενο διάστημα , αλλά ποιες θα είναι οι συνέπειες για τη χώρα.  Η χώρα έχει επείγουσα ανάγκη από μια στροφή στην εξωτερική της πολιτική πριν οι συνέπειες εγγραφούν σε συνθήκες και συμφωνίες.

Πέραν όλων αυτών , από τον Ιανουάριο θα αρχίσει η μεγάλη διαπραγμάτευση μεταξύ ΗΠΑ-Γερμανίας-Γαλλίας –Τουρκίας , εντός και εκτός του ΝΑΤΟ  και της ΕΕ για μια συνολική διευθέτηση των προβλημάτων της περιοχής και σε αυτή την διαπραγμάτευση δεν μπορεί να μετέχει ο σημερινός Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, αν ο ίδιος δεν ξεκαθαρίσει πρώτα τη θέση του  . Ο Μητσοτάκης θέλει δεδομένους σε κάθε θέση. Όπως άδειασε το οικονομικό επιτελείο για να συντάξει ο Πισσαρίδης το σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης και να το υπηρετήσει ο Σταϊκούρας, έτσι και τώρα πρέπει να αναλάβει κάποιος άλλος την ευθύνη της εξωτερικής πολιτικής που θα είναι πλήρως εναρμονισμένος με την πειθήνια εξωτερική πολιτική του πρωθυπουργού. Όχι ότι ο Δένδιας είναι άμοιρος ευθυνών. Κάθε άλλο. Αλλά δεν είναι τόσο αδύναμος, πολιτικά και ηθικά όσο ο πρωθυπουργός, άρα είναι ζήτημα για τον ίδιο αν θα διαχωρίσει τη θέση του ή θα συνθλιβεί μεταξύ , ξένων πρεσβειών και Μητσοτάκη .

Η Ελλάδα ως ειδική περίπτωση- η απόσυρση της Γερμανίας

           
Η Ελλάδα ήδη έχει καταγραφεί ως «ειδική περίπτωση» στο διεθνές διπλωματικό στερέωμα. Υποχωρεί πάντα  και  όταν υπάρχουν αντιστάσεις στο Υπουργείο Εξωτερικών τις αποφάσεις παίρνει ο Μητσοτάκης. Η Γαλάζια Πατρίδα είναι πλέον στην ευρύτερη ατζέντα ΗΠΑ-ΕΕ , το ΝΑΤΟ με το νέο δόγμα του προς Ασία θα συμπαρασύρει σε έναν νέο πολυεπίπεδο ψυχρό πόλεμο. Σε αυτό το πολυπαραγοντικό παιχνίδι που –τηρουμένων των συνθηκών και των αναλογιών- θυμίζει μια νέα Γιάλτα, η χώρα μας έχει παραλύσει και έχει γίνει εύκολη λεία. Ορισμένες λέξεις ηγετών γράφουν την ιστορία, ακόμη και αν αυτοί που τις εκστομίζουν δεν αντιλαμβάνονται  την βαρύτητά τους.  Η λέξη «προβλέψιμη» που χρησιμοποίησε για τη χώρα ο Μητσοτάκης ενώπιον του Τραμπ θα τον συνοδεύει όσο βρίσκεται στην πολιτική και στην ζωή…
Η Τουρκία προσπαθεί να συμπεριφερθεί σαν υπερδύναμη. Φυσικά και δεν είναι . Έχει όμως, ισχύ, είναι αποφασιστική, δεν υποχωρεί στις πιέσεις  και αυτό την καθιστά αναγκαίο συνομιλητή για όλους τους δυτικούς θεσμούς άμυνας και ασφάλειας , αλλά και γεωπολιτικό παίχτη. Η Τουρκία, αυτή την στιγμή έχει μεγαλύτερο γεωπολιτικό βάρος στην ανατολική Μεσόγειο από τη Γερμανία.  Σε αυτή τη σύνοδο κορυφής όμως και επί γερμανικής προεδρίας συνέβη κάτι ιστορικό. Όπως οι Αμερικανοί αποσύρονται από διάφορα σημεία του πλανήτη, πέραν του Ατλαντικού, έτσι και η Γερμανία ολοκλήρωσε  με απόλυτη αποτυχία την προεδρία και τον μεσολαβητικό της ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο . Μάλιστα με τη φράση ότι περιμένουν τον Μπάιντεν να ασχοληθεί, το Βερολίνο περιχαρακώνεται στον οικονομικό του ρόλο στην ΕΕ αρκούμενη στον έλεγχο των ροών του χρήματος. Αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία στο εξής θα γίνει ακόμη μεγαλύτερος οικονομικός δυνάστης , μόλις υποχωρήσει η πανδημία . Αυτόν τον ρόλο θέλει και γι αυτό θα αγωνιστεί. Τα υπόλοιπα θα αναλάβουν οι ΗΠΑ, λιγότερο η Γαλλία . Άλλωστε το πρώτο αίτημα του Βερολίνου προς τον Μπάιντεν είναι να μην αποχωρήσουν τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Γερμανία..
 Η μόνη απειλή που υπάρχει στην Τουρκία και μπορεί να την οδηγήσει σε μεγάλη κρίση είναι η εσωτερική κατάσταση, οικονομική και πολιτική, αλλά προς το παρόν δεν έχει μορφοποιηθεί μια κατάσταση εις βάρος του Ερντογάν, αλλά αυτή η αντίσταση μπορεί να προέλθει από την Ευρώπη.  
       

Το κράτος δικαίου στην πρώτη γραμμή

Αλγεινή εντύπωση προκάλεσε σε πλήθος αναλυτών, Ελλήνων και ξένων το γεγονός ότι η ΕΕ κλείνει τα μάτια στις κατάφωρες και κραυγαλέες παραβιάσεις του κράτους δικαίου στην Τουρκία. Άλλο ο Μαδούρο, άλλο ο Λουκασένκο, άλλο ο Ερντογάν. Αν όμως αυτό καταδεικνύει την ιδιοτέλεια και τον καιροσκοπισμό της ΕΕ, δεν πρέπει να παραμένει ένα απρόσιτο θέμα και ζήτημα ταμπού για την Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και τα άλλα κόμματα με πρώτο τον ΣΥΡΙΖΑ, οφείλουν να το αναδείξουν σε κορυφαίο ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής και να το συνδέσουν με κάθε σχέση τωρινή ή μελλοντική μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας. Είναι αδιανόητο για την Αθήνα, κάθε χώρα της ΕΕ να θέτει όσα θέματα θεωρεί ότι την βολεύουν , να απειλεί με βέτο  ή και να θέτει βέτο και η ελληνική κυβέρνηση να αυτοκαταργείται ως μέλος με πλήρη δικαιώματα εντός της ΕΕ.  
Πολλές χώρες της ΕΕ βολεύονται πολύ με την Ελλάδα να ζητά διακοπή της τελωνειακής ένωσης ή εμπάργκο όπλων για τις απειλές που δέχεται στο Αιγαίο ή στο Καστελλόριζο. Το εμπάργκο και το πάγωμα των σχέσεων σε διάφορα επίπεδα, πρέπει να συνδυαστεί με το κράτος δικαίου και μόνο. Αυτό επικαλούνται για κάθε χώρα που επιβάλλει κυρώσεις η ΕΕ , όπως και οι ΗΠΑ αυτό πρέπει να κάνει η Ελλάδα .  Θα προκαλούσε τεράστια ηθικά και πολιτικά διλήμματα η Ελλάδα στην ΕΕ και τους λαούς των κρατών –μελών, αν απέρριπταν αυτή την τακτική έναντι του Ερντογάν και την εφάρμοζαν έναντι άλλων ηγετών και χωρών. Αυτό φοβάται και ο ίδιος ο Ερντογάν και η Τουρκία . Όταν η Ισπανία επικαλείται οικονομικά συμφέροντα έχει την στήριξη της κοινής γνώμης. Αν όμως το δίλημμα τεθεί για την δικτατορία Ερντογάν, θα χάσει αυτή την στήριξη της κοινωνίας.

ο ρολος του ΣΥΡΙΖΑ

Η ΝΔ και ο Μητσοτάκης οφείλουν να απολογηθούν και  γι αυτό το κενό πολιτικής. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η πρώτη στην Ευρώπη που καταδίκασε το πραξικόπημα κατά του Ερντογάν. Νομιμοποιείται τώρα να κάνει διεθνή αγώνα κατά της διάλυσης του κράτους δικαίου στην Τουρκία, τον αυταρχισμό και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να τον συνδυάσει με τον εκδημοκρατισμό των διεθνών σχέσεων της Τουρκίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει την τεχνογνωσία να δράσει αποτελεσματικά και πρέπει να δράσει.
Είναι μια τεράστια ατζέντα την οποία η Τουρκία δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί. Η ατζέντα αυτή , αν συνδυαστεί και με τις απειλές κατά της Ελλάδας και άλλων χωρών, θα πλήξει την τουρκική εξωτερική πολιτική αν εφαρμοστεί με συνέπεια, επιμονή και συμμαχίες και θα υποδαυλίζει δημοκρατικά κινήματα εντός της Τουρκίας.  Η δυτική Ευρώπη και οι σκανδιναβικές χώρες θα έχουν διλήμματα και προβλήματα να υπερασπιστούν ένα δικτατορικό κράτος.
Απλά πρέπει η κυβέρνηση , κάποια στιγμή να ασκήσει πολιτική εν ονόματι του ελληνικού λαού και όχι εν ονόματι των γερμανικών ή των αμερικανικών συμφερόντων. Αν μάλιστα  υπήρχε και ένα κίνημα υπεράσπισης της εθνικής κυριαρχίας και αξιοπρέπειας, θα λέγαμε ότι υπάρχει ελπίδα…