Αλλαγές στη Συνθήκη Σένγκεν
Περιορισμοί στις φτωχές χώρες

του Σωτήρη Σιδέρη

Κλονίζεται συνθέμελα  μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις των  ευρωπαίων πολιτών, η ελεύθερη διακίνηση εντός της Συνθήκης Σένγκεν.Με αφορμή  τους τζιχαντιστές, δρομολογείται μια νέα πολιτική που περιλαμβάνει ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, έλεγχο του διαδικτύου με την σύμφωνη γνώμη της εταιρειών Google, Facebook, Twitter και Microsoft, αλλά ταυτόχρονα, προβλέπεται πλέον σε επίσημο κείμενο, η αναστολή της ελεύθερης διακίνησης και για τους πολίτες των κρατών μελών λόγω της ανεργίας και της επιδοματικής πολιτικής.

Πριν από  λίγες ημέρες στο Συμβούλιο υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ ο Γερμανός υπουργός Τόμας ντε Μεζιέρ  στην τοποθέτησή του είπε ότι η ΕΕ ίσως να χρειαστεί να αναθεωρήσει το σύστημα ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων που προβλέπει η συνθήκη Σένγκεν, προκειμένου να αντιμετωπίσει την απειλή των υπηκόων των χωρών της που πολεμούν στο πλευρό ξένων μαχητών κι επιστρέφουν στις χώρες τους. Πρόσθεσε ακόμη ότι, «δεν επιθυμούμε εκπαιδευμένοι μαχητές να επιστρέφουν στην Ευρώπη και τη Γερμανία και πιθανώς να σχεδιάζουν επιθέσεις εκεί», είπε ο ντε Μεζιέρ.
Η ΕΕ εκτιμά ότι περίπου 3.000 Ευρωπαίοι ενδέχεται να έχουν πολεμήσει στη Συρία και το Ιράκ στο πλευρό των τζιχαντιστών. Επίσης ο συντονιστής της ΕΕ για την τρομοκρατία Ζιλ ντε Κερσόβ δήλωσε για  τους ευρωπαίους τζιχαντιστές, ότι «οι άνθρωποι αυτοί έχουν εκπαιδευτεί στη χρήση εκρηκτικών και όπλων, έχουν υποστεί ιδεολογική κατήχηση (...) και, κατά μία έννοια, το πιο προβληματικό είναι ότι έχει αυξηθεί σημαντικά το επίπεδο ανοχής τους στη βία».
Η Γιοχάνα Μικλ-Λάιτνερ, η αυστριακή ομόλογός του  Μεζιέρ, χαρακτήρισε τους ξένους μαχητές «ωρολογιακή βόμβα».
«Απλώς χρειαζόμαστε πιο εκτεταμένους ελέγχους διαβατηρίων για τους πολίτες της ΕΕ», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι οι υπάρχοντες έλεγχοι στα σύνορα δεν είναι επαρκείς.
Στη ζώνη Σένγκεν ανήκουν 22 από τις 28 χώρες μέλη της ΕΕ και ακόμη 4 που δεν είναι μέλη της Ένωσης. Σε αυτή την περιοχή οι πολίτες μπορούν να ταξιδεύουν ελευθέρα, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την καταγραφή των κινήσεών τους.
Ο ντε Κερσόβ επεσήμανε επίσης ότι οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ θα πρέπει επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο να δημιουργήσουν μια ευρωπαϊκή βάση με τις πληροφορίες των επιβατών των αεροπορικών εταιρειών.

Το δείπνο και οι αποφάσεις

Η ΕΕ  στην προσπάθειά της να δημιουργήσει ένα εκτεταμένο δίκτυο ελέγχου ενταγμένο σε μια νέα στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας, προσπαθεί να αποτρέψει τη ριζοσπαστικοποίηση πολιτών της μέσω του διαδικτύου. Στις  9 Οκτωβρίου, εκπρόσωποι των εταιρειών Google, Facebook, Twitter και Microsoft συμμετείχαν σε ένα άτυπο δείπνο με τους υπουργούς Εσωτερικών. Ο ιταλός υπουργός Εσωτερικών Αντζελίνο Αλφάνο είπε ότι οι εταιρείες αυτές έδειξαν «μεγάλη προθυμία» να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της απειλής. Επίσης, από την πλευρά της η  έως τώρα Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Σεσίλια Μάλμστρεμ σημείωσε ότι «υπήρξε από την πλευρά τους μεγάλη επιθυμία για συνεργασία, με το να μην δείχνουν βίντεο με αποκεφαλισμούς».
Σημειώνεται ότι  στο  έγγραφο στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διεύρυνση το οποίο δημοσιεύτηκε στις 8 Οκτωβρίου, μαζί με τις Εκθέσεις Προόδου για τα υποψήφια προς ένταξη κράτη μέλη, επισημαίνεται ότι η ένταξη νέων μελών τα τελευταία χρόνια έχει ασκήσει «μεταναστευτικές πιέσεις στην ΕΕ».

Αντικοινοτική πολιτική

Όπως προκύπτει όμως από τις αποφάσεις, οι τζιχαντιστές είναι η πρόφαση , γιατί η ελεύθερη διακίνηση δεν αφορά μόνο αυτούς. Άλλωστε χρόνια τώρα οι ύποπτοι  για τρομοκρατία και πάσης φύσεως εγκληματικές πράξεις ελέγχονται ήδη, πράγμα λογικό. Αυτό γιατί, το έγγραφο του Συμβουλίου  επισημαίνει ότι θα πραγματοποιηθεί σχετική μελέτη επιπτώσεων και ότι οι μελλοντικές ενταξιακές διαπραγματεύσεις θα εστιάσουν ενδεχομένως και στην ύπαρξη ελέγχων ή ενός μηχανισμού διασφάλισης της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων. Είναι σαφές ότι δρολογείται μια νέα πολιτική, στον αντίποδα του οράματος για την ενωμένη Ευρώπη, την ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση και προφανώς όλα αυτά θα καταλήξουν σε έναν νέο σκληρό πολιτικό πυρήνα αποφάσεων που θα οδηγήσει σε μια εντελώς νέα Ευρωπαική Ενωση.
Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, τα κράτη μέλη μπορούν να επιβάλουν «μεταβατικούς ελέγχους» για διάστημα επτά ετών σε υπηκόους νέων κρατών μελών, όσον αφορά την αναζήτηση εργασίας σε άλλα κράτη μέλη. Τώρα όμως, υπό την πίεση της Αγγλίας και προφανώς με την σύμφωνη  γνώμη ή και την ανοχή άλλων χωρών αυτή η επταετία θα αυξηθεί και ουσιαστικά θα εδραιωθεί ως μόνιμη παρέκκλιση. Το Λονδίνο λέει ότι η επταετία, δεν επαρκεί προκειμένου να αποθαρρύνει τη μαζική μετακίνηση υπηκόων από τις φτωχότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στην πλούσια Δύση και ήδη συζητιούνται νέες αποφάσεις. Επειδή όμως η γενική απαγόρευση είναι αντιπαραγωγική για τις ίδιες τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, θα προωθηθούν συμφωνίες για συγκεκριμένο αριθμό εισόδων. Είναι βέβαιο ότι θα επιτρέπεται και μάλιστα θα διευκολύνεται η ελεύθερη είσοδος και εγκατάσταση επιστημονικού και εξειδικευμένου προσωπικού που έχουν ανάγκη οι δυτικές χώρες και θα απαγορεύεται η είσοδος σε όσους αναζητούν μια καλύτερη ζωή, στους φτωχούς δηλαδή.

Το σχέδιο

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ξεκινήσει την εξερεύνηση τρόπων για την τροποποίηση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών . Σύμφωνα με εκτιμήσεις η Επιτροπή θα αξιολογήσει το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο και θα τους πληροφορήσει  αν τα σημερινά μέσα είναι επαρκή για τη βελτίωση της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Αν όμως, σε δεύτερο στάδιο, από την ανάλυση αυτή προκύψουν  ελλείψεις, οι Υπουργοί θα καλέσουν  την Επιτροπή να τροποποιήσει ενδεχομένως τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν. Ολη η διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι παρά την υστερία για τους τζιχαντιστές υπάρχει ένα συνολικό σχέδιο για την αλλαγή της Σένγκεν που πάει πολύ πιο μακριά από τον φόβο της τρομοκρατίας.
Ήδη, οι σχετικές πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα καταγραφής ονομάτων επιβατών αεροπορικών εταιρειών (Passenger Name Records – PNR). Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παρακολούθηση των εσωτερικών πτήσεων έχει κολλήσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τα τελευταία δύο χρόνια λόγω ανησυχιών σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής.
Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να διαμοιραστούν το βάρος της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου. Περίπου το 75 % των αιτούντων άσυλο καταλήγουν στην Ιταλία, τη Σουηδία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο ή τη Γαλλία. «Υπάρχουν πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες δεν παραλαμβάνουν καθόλου πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο» δήλωσε η Επίτροπος της ΕΕ για τις εσωτερικές υποθέσεις, Cecilia Malmstrom. Μεταξύ των χωρών που επικρίνονται για τη μη χορήγηση ασύλου είναι και η Ελλάδα.
Σε κάθε περίπτωση , έχει ήδη ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για αλλαγές πάνω σε σημαντικά πράγματα της καθημερινής ζωής των ευρωπαίων πολιτών. Η Ελλάδα , έχει πολλούς λόγους να συμμετάσχει ενεργητικά σε αυτή τη συζήτηση προκειμένου να διεκδικήσει αλλαγές στο Δουβλίνο ΙΙ, περισσότερους πόρους και καλύτερη συνεργασία με τους εταίρους , με στόχο να υπάρξει μια νέα συζήτηση για το μεταναστευτικό, σε πολιτική και όχι τεχνοκρατική ή αστυνομική βάση. Προς το παρόν όμως, καμία σοβαρή συζήτηση δεν γίνεται στην Αθήνα. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες του ευρωπαικού νότου, αν δεν εμφανιστούν με κοινή στρατηγική, ας μην διαμαρτύρονται έναντι των βόρειων χωρών που έχουν σταθερή και κοινή στρατηγική.