του Σπύρου Σουρμελίδη

 

Τα ήξεραν όλα, αλλά συνέχισαν. Εκτέλεσαν μια οικονομία, ένα κράτος και φυσικά μια κοινωνία, προκειμένου να σώσουν τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες.Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ κάνοντας αποτίμηση των προγραμμάτων του, από την αρχή της κρίσης και για μια δεκαετία (2008-2017) ομολογεί ότι έκανε μεγάλα λάθη στην Ελλάδα. Τα ονομάζει «αστοχίες και παραλείψεις», αλλά για τους Έλληνες πολίτες οδήγησαν στην εξαφάνιση μεγάλου μέρους της περιουσίας τους, της δουλειάς τους των αποταμιεύσεων τους, τους μέλλοντος. Η Έκθεση της 21ης Μαΐου του 2019 του ΔΝΤ, είναι η απόλυτη επισημοποίηση των όσων διέπραξε το ΔΝΤ σε συνέργεια με την ευρωζώνη σε βάρος της χώρας μας.  Οι πρωταγωνιστές  είναι η Κριστίν Λαγκάρντ, ο Νικολά Σαρκοζί, ο Ζαν Κλώντ Τρισέ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) και φυσικά ο Β. Σόιμπλε με την Αγκελα Μέρκελ. Ο Νικολά Σαρκοζί και η Αγκελα Μέρκελ αποφάσισαν να θάψουν την Ελλάδα, ώστε να μην καταστραφούν οι τράπεζες τους από τα ελληνικά ομόλογα.
Προσοχή όμως: Τα εγκληματικά λάθη όλων των παραπάνω δεν απαλλάσσουν τα εγκληματικά λάθη όσων  χρεοκόπησαν τη χώρα, τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ (Σημίτη και Καραμανλή) και όσων και στην συνέχεια απέτυχαν να υλοποιήσουν αυτό για το οποίο δεσμεύτηκαν (Μνημόνιο), Γ. Παπανδρέου, Α. Σαμαράς και Ε. Βενιζέλος. Όλοι οι παραπάνω κατηγορούν επι  4 χρόνια τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή διαμαρτυρήθηκαν φτάνοντας στην αντιπαράθεση με τους δανειστές στα άκρα. Ομως η ομολογία του ΔΝΤ, αποδεικνύει οτι σωστά ο Α. Τσίπρας και η κυβέρνηση του συγκρούστηκαν με τους δανειστές. Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης λόγω συσχετισμών δυνάμεων, δεν μειώνει το δίκαιο της προσπάθειας.

 

Δεν κούρεψαν το χρέος

Το μεγαλύτερο λάθος που ομολογεί για μία ακόμα φορά το ΔΝΤ είναι το μη κούρεμα του χρέους, το 2010, πριν ξεκινήσουν  τα Μνημόνια (τα πτωχευτικά μέτρα). Το ΔΝΤ αναδεικνύει για πρώτη φορά με σαφήνεια το γεγονός ότι η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους λειτούργησε κυριολεκτικά σαν σανίδα σωτηρίας για τις τράπεζες της ευρωζώνης, καθώς την κρίσιμη διετία 2011-2012 η χώρα μας αποπλήρωσε ομόλογα αξίας 50 δισ. ευρώ, τα οποία βρισκόταν κυρίως στα χαρτοφυλάκια  ευρωπαϊκών τραπεζών.

Με κομψό τρόπο ομολογείται επίσης  ότι απέτυχε και το περίφημο PSI. (H καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης υπονόμευσε τόσο τις προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας όσο και την ίδια την αποτελεσματικότητα του «κουρέματος» του χρέους (PSI) που έγινε το 2012). Ομολογεί και εδώ το ΔΝΤ, ότι και η αποτυχία του PSI οφειλόταν στους φόβους για μια συνολική διάχυση της κρίσης στην Ευρωζώνη, κάτι που όμως τελικά δεν αποφεύχθηκε. Στα απλά ελληνικά οι ευρωπαίοι δεν κούρεψαν το χρέος που είχαν στα χέρια τους, ενώ στην Ελλάδα σκουπίστηκαν  τα αποθεματικά των Ταμείων των νοσοκομείων , των ΑΕΙ κλπ.
Ομολογείται επίσης η απόλυτη παραχάραξη των αρχών του ΔΝΤ, για λόγους σκοπιμοτήτων. Το Ταμείο ενέκρινε δάνειο 30 δις ευρώ στην Ελλάδα, χωρίς το χρέος να είναι βιώσιμο. Παρ όλα αυτά, η Ευρώπη δεν γλύτωσε από την εξάπλωση της κρίσης καις ε άλλες χώρες (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Κύπρος, Ισπανία).
Και επειδή το ένα λάθος φέρνει τα άλλα, τα λάθη συνεχίστηκαν σε βάρος της Ελλάδας με τις λάθος εκτιμήσεις και τις λάθος επιλογές.
Ολ αυτά τα πληρώνουμε έως και σήμερα.

 
Ένας Προφήτης, μα τι Προφήτης;

Τον Φεβρουάριο του 2013 (είμαστε ήδη στο δεύτερο Μνημόνιο)  ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ, αποκαλύπτει ότι το ΔΝΤ κάνει λάθος στους υπολογισμούς του για την Ελλάδα. ο Ολιβιέ Μπλανσάρ, διευθυντής του ερευνητικού τμήματος του ΔΝΤ, έδινε στη δημοσιότητα μια μελέτη στην οποία ομολογεί ότι το ΔΝΤ και μαζί του το σύνολο των Ευρωπαίων ηγετών, των υπουργών οικονομίας, της Κομισιόν και της ΕΚΤ, έκαναν σοβαρό λάθος στους υπολογισμούς τους. Υποτίμησαν τις καταστροφικές συνέπειες των πολιτικών λιτότητας που επέβαλαν στα υπερχρεωμένα κράτη.  Το απίστευτο αυτό κείμενο της 43σέλιδης έκθεσης του Ολιβιέ Μπλανσάρ είχε  τίτλο: «Τα λάθη των προγνωστικών ανάπτυξης και οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές». Το λάθος αφορά σε έναν συντελεστή, γνωστό στην οικονομία με την ονομασία «πολλαπλασιαστής» (multiplicateur). Μεταξύ του 1970 και του 2007, οι ασχολούμενοι με τις προβλέψεις είχαν διαπιστώσει ότι η μείωση κατά 1% στις δημόσιες δαπάνες, ή κατά 1% επιπλέον έσοδα από τη φορολογία, οδηγούσαν, κατά μέσον όρο, σε 0,5% μείωση της ανάπτυξης στις προηγμένες χώρες. Εξ αυτού διαμόρφωσαν τον πολλαπλασιαστή 0,5 τον οποίο και χρησιμοποίησαν στις προκαταρτικές εργασίες τους για τα προγράμματα που επιβλήθηκαν σε Ελλάδα και Πορτογαλία.

Παρ όλα αυτά ο Μπλανσάρ επιμένει ότι «Για να διασφαλιστεί ότι η συρρίκνωση, να είναι κοινωνικά δίκαιη και έχει ευρεία πολιτική υποστήριξη, είναι αναγκαίο να πληρώνουν οι πλούσιοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες το μέρος των φόρων που τους αναλογεί»!!! (Αυτά για όσους μιλούν για την συρρίκνωση των μεσαίων επι ΣΥΡΙΖΑ). Υπογράμμισε δε ότι πρέπει να ξεπεραστούν οι αντιστάσεις στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να διασφαλιστεί η βελτίωση της παραγωγικότητας μέσα από την υψηλότερη παραγωγικότητα και όχι τις επώδυνες μισθολογικές περικοπές. Σύμφωνα με τον οικονομολόγο του Ταμείου, το ελληνικό πρόγραμμα τροποποιήθηκε με την παρότρυνση του ΔΝΤ, με την επιμήκυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής κατά δυο χρόνια και την αναδιάρθρωση των χρεών με τους ιδιώτες πιστωτές της (PSI).

Η Έκθεση που έμεινε κρυφή για 7 χρόνια

Η ολοκληρωμένη αποκάλυψη όμως έρχεται 7 χρόνια μετά την χρεοκοπία. Τον Φεβρουάριο του 2017 (είμαστε πια στο τρίτο Μνημόνιο) το ΔΝΤ ομολογεί ότι ο Μπλανσάρ είχε επισημάνει την αποτυχία από το…2010! Δηλαδή από την μέρα μηδέν.

Σε Έκθεση του με ημερομηνία 4 Μαΐου 2010, (την ώρα που το ελληνικό Κοινοβούλιο ήταν έτοιμο να ψηφίσει το πρώτο Μνημόνιο)  ο τότε επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προειδοποιούσε ότι το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης εμπεριέχει πολύ σοβαρούς κινδύνους εξαιτίας του επιπέδου δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτεί και ότι μπορεί γρήγορα να ξεφύγει από την πορεία του, ακόμη και αν υπάρξει πλήρης συμμόρφωση.

Το έγγραφο, που απευθυνόταν στον Πολ Τόμσεν, παρουσιάσθηκε στα τέλη Ιανουαρίου του 2017 κατά τη διάρκεια διεθνούς οικονομικής ημερίδας του καναδικού think tank Centre for International Governance Innovation από τον καθηγητή Οικονομικών Πολ Μπλουστάιν (Paul Blustein), ο οποίος συνόψισε την κατάσταση ως εξής:

 "Ο Ολιβιέ Μπλανσάρ προειδοποιούσε ότι η λιτότητα μπορεί να πάει στραβά, ακόμη και αν (το πρόγραμμα) εφαρμοσθεί κατά γράμμα".

Ο Ντομινίκ Στρος-Καν (τότε γενικός διευθυντής του ΔΝΤ) έθετε θέμα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Ο γάλλος Ζαν-Κλοντ Τρισέ (τότε επικεφαλής της Ευρωπαϊκή Κεντρικής Τράπεζας) όμως είπε «όχι».

 "Δεν έκανα εγώ τη διαρροή, αλλά δεν είμαι και πολύ δυσαρεστημένος που έγινε:  Επτά (7) χρόνια μετά και ακόμη δεν υπάρχει ξεκάθαρο-ρεαλιστικό σχέδιο", σχολίασε στο Twitter ο Ολιβιέ Μπλανσάρ μετά την  ανάρτηση της έκθεσης-προειδοποίησης του 2010.

Να σημειωθεί πως στις 5 Μάιου 2010, μία ημέρα μετά την αποστολή της εν λόγω Εκθεσης , κατατέθηκε προς έγκριση στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ η έκθεση των στελεχών του Ταμείου για την έγκριση του δανείου διάσωσης 30 δισ. ευρώ που ζητούσε η Ελλάδα.

Σε αυτό (σελίδα 135) τονιζόταν ξεκάθαρα πως οι κίνδυνοι για τις ελληνικές αρχές από το πρόγραμμα είναι μεγάλοι και περιλαμβάνουν:

Μια βαθύτερη από την αναμενόμενη εκ των προτέρων οικονομική συρρίκνωση ή και μια πιο αργή οικονομική ανάκαμψη που θα μπορούσε να αποδυναμώσει περαιτέρω τα φορολογικά έσοδα και να δώσει μια αρνητική ώθηση στο χρέος, υπονομεύοντας την πολιτική συναίνεση για τη μεταρρύθμιση μέσα σε ένα ήδη τεταμένο κοινωνικό περιβάλλον.

Ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα μπορούσε να απαιτήσει πρόσθετους δημόσιους πόρους. (σς Πληρώσαμε τρείς φορές τις Τράπεζες)

Η Ελλάδα ενδέχεται να δυσκολευθεί να εξασφαλίσει μια περαιτέρω σημαντική βελτίωση στο πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο μετά το τέλος του προγράμματος.

Η πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές κεφαλαίων μπορεί να είναι δυσκολότερη από ό, τι υποτίθεται στο πρόγραμμα.

Χρειάστηκαν 8 χρόνια για τελειώνουμε με τα λάθη τους!

 

Η Έκθεση που αποκάλυψε την υποταγή της Αθήνας, το 2010, στις απαιτήσεις των ευρωπαίων

 

Τον Ιούλιο του 2018, λίγο πριν ολοκληρωθούν όλες οι πτωχευτικές διεργασίες, ώστε να τελειώσουμε με τα Μνημόνια, έρχεται στο φως μια ακόμα εσωτερική  Έκθεση του ΔΝΤ, στην οποία καταγράφονται (ομολογούνται) τα 7 εγκληματικά λάθη του Ταμείου σε βάρος της Ελλάδας, αλλά και της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας. Στην Έκθεση αυτή  περιγράφεται η αποδοχή από την ελληνική κυβέρνηση, των λαθών των απαιτήσεων των ευρωπαίων επειδή είχε ανάγκη την ΕΕ.

Η έκθεση είχε συνταχθεί από ομάδα εργασίας, ανεξάρτητων από το Ταμείο οικονομολόγων και ειδικών,  που μελέτησαν σε βάθος το πρόγραμμα μέσα από σειρά συνεντεύξεων και εσωτερικών εγγράφων του Ταμείου. Το συμπέρασμα είναι τα εξής λάθη του Ταμείου.

1. Η Χαλαρή «αφετηρία»

Πριν ξεσπάσει η κρίση χρέους, το ΔΝΤ δεν παρακολουθούσε πολύ προσεκτικά την κατάσταση στην Ελλάδα. Η έκθεση αναφέρει ότι το Ταμείο πολύ γρήγορα επαινούσε τη χώρα για τις μεταρρυθμίσεις, χωρίς όμως να αξιολογεί αν έχουν εφαρμοσθεί. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το 2007, η έκθεση του ΔΝΤ μιλούσε θετικά για τις μεταρρυθμίσεις στη φορολογία και για τα μέτρα ενάντια στη φοροδιαφυγή, ενώ στην πραγματικότητα από το 2004 έως το 2009 η ελληνική κυβέρνηση έθετε μέσω νομοθετημάτων εμπόδια στην αγορά προϊόντων. Ακόμα και όταν η Ελλάδα μπήκε σε πρόγραμμα με το ΔΝΤ, το Ταμείο χρειάστηκε μήνες για να συνειδητοποιήσει ότι η διοικητική ικανότητα της χώρας ήταν πολύ αδύναμη και ότι τα συμφέροντα του κατεστημένου δημιουργούσαν σχεδόν ανυπέρβλητα εμπόδια.

2. Η Αναδιάρθρωση του χρέους

 Η άρνηση για αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας στην αρχή του προγράμματος, παρά τη μεγάλη πιθανότητα το χρέος να μην αποδειχθεί βιώσιμο. Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου το Ταμείο αποφάσισε το 2010 να τη χρηματοδοτήσει με ποσό μεγαλύτερο από αυτό που της αντιστοιχούσε («exceptional access»), θα έπρεπε να είχε προηγηθεί η αναδιάρθρωση χρέους.

Η έκθεση αναφέρει πως αρχικά, επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΚΤ και μερικά κράτη-μέλη ήταν αντίθετα με την αναδιάρθρωση του χρέους για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους, ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΥΝΤΑΧΘΗΚΑΝ ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΝ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ.

3. Μη λειτουργική στρατηγική

Ακολουθήθηκε μία ολοένα και περισσότερο μη λειτουργική στρατηγική για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι ιδιαίτερα θετικές προβλέψεις που έκανε το ΔΝΤ αρχικά και οι οποίες στην πράξη δεν έβγαιναν αληθινές είχαν ως αποτέλεσμα να γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη η επίτευξη των στόχων.

4. Έλλειψη ευελιξίας

 Μία σημαντική παράμετρος, στην οποία δεν δόθηκε ιδιαίτερη σημασία, είναι ότι η Ελλάδα ως μέλος μίας νομισματικής ένωσης δεν είχε δυνατότητα ευελιξίας, καθώς η συμμετοχή της δημιουργούσε περιορισμούς για εναλλακτική στρατηγική.

5. Σχέσεις με Ευρωπαίους

Στη συνεργασία του ΔΝΤ με τους Ευρωπαίους εταίρους η έκθεση αναφέρει πως το Ταμείο βρέθηκε «απροετοίμαστο». Η έκθεση περιγράφει ότι, παρόλο που η Τρόικα αποδείχθηκε «αποτελεσματικός μηχανισμός» στο να πραγματοποιήσει συζητήσεις με τις κυβερνήσεις, το Ταμείο «έχασε τη χαρακτηριστική του ευελιξία ως διαχειριστής κρίσεων». Αναφέρεται στην έκθεση πως επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπραγματευόταν εξ ονόματος του Eurogroup, οι τεχνικές επισημάνσεις του προσωπικού του Ταμείου βρίσκονταν υπό πολιτική πίεση από την αρχή. Γι’ αυτό και μία από τις συστάσεις της έκθεσης προς το Συμβούλιο είναι να προωθήσουν διαδικασίες που θα ελαχιστοποιήσουν οποιαδήποτε πολιτική παρεμβολή στην τεχνική ανάλυση του ΔΝΤ.

6. Η Τεχνική βοήθεια

 

 Όσον αφορά την τεχνική βοήθεια που παρείχε το ΔΝΤ στην Ελλάδα, η έκθεση αναφέρει ότι αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες, λόγω της ανάγκης συντονισμού με την Task Force (ομάδα δράσης της Ε.Ε.), η οποία βασιζόταν σε εξωτερικούς συμβούλους από τα μεγαλύτερα κράτη-μέλη. Η τεχνική βοήθεια παρουσίαζε το σοβαρό μειονέκτημα να μην έχει σαφείς προτεραιότητες αλλά να λειτουργεί με πρωτοβουλίες ad hoc, με στόχους που συνεχώς άλλαζαν και δεν λάμβαναν υπ’ όψιν τη δυσκολία αφομοίωσης από την Ελλάδα.

 

7. Η Απόδοση του προσωπικού

 Όσον αφορά το προσωπικό που συμμετείχε στα προγράμματα της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Ιρλανδίας, η έκθεση αναφέρει ότι η απόδοση του προσωπικού ήταν άνιση. Υπήρχαν περιστάσεις που «οι τεχνικές γνώσεις του προσωπικού έλαμψαν», όπως στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή του προγράμματος στην Ιρλανδία, όπου η έκθεση τη χαρακτηρίζει «σχεδόν υποδειγματική», αλλά δεν έγινε το ίδιο στην Ελλάδα.