του Σωτήρη Σιδέρη


Το δόγμα  της περικυκλωμένης χώρας που αντιστέκεται σε μια διεθνή συνομωσία, που  εκπορεύεται από τον ίδιο τον Ερντογάν και τους συμβούλους του, αρχίζει να κυριαρχεί στον  τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς  στην Άγκυρα και να γίνεται απειλητικό για την σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή, του Αιγαίου και της Κύπρου συμπεριλαμβανομένων.
Από την Αρμενία, τη Ρωσία, το Ιράκ, το Ιράν,  το Ισραήλ, την Συρία, τη Μέση Ανατολή γενικότερα και μέχρι το Αιγαίο, η Τουρκία έχει σοβαρά προβλήματα.
Το δόγμα   έχει δύο αποδέκτες. Τον τουρκικό λαό και τις μεγάλες δυνάμεις, ιδιαίτερα τις δυτικές και εκφράζεται με ιδιαίτερη επιθετικότητα προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Το δόγμα αυτό, είναι προφανώς χρήσιμο στον Τούρκο ηγέτη ενόψει των προεδρικών εκλογών που ίσως γίνουν φέτος το καλοκαίρι αντί για το 2019, είναι όμως επικίνδυνο και για τη Τουρκία και  όχι μόνο για την Ελλάδα.


Αν παρατηρήσουμε τον πολιτικό χάρτη της Τουρκίας σήμερα, θα συμπεράνουμε με ευκολία ότι κυριαρχείται από δύο ιδεολογικές τάσεις. Τον ισλαμοφασισμό του Ερντογάν και τον εθνικισμό των κεμαλιστών που έχουν ήδη διολισθήσει σε ακραίο εθνικισμό, στο  επίπεδο των γκρίζων λύκων. Η δημοκρατία στην Τουρκία πνέει προ πολλού τα λοίσθια και η συνεννόηση είναι δύσκολη υπόθεση.  Η εικόνα του Ερντογάν να παρουσιάζει στο λαό ένα κοριτσάκι ως μελλοντική μάρτυρα του  έθνους δίνει τον τόνο της προσωπικής του παράνοιας που όμως γίνεται μαζική, χάρη στους τεράστιους μηχανισμούς χειραγώγησης της κοινής γνώμης που έχει δημιουργήσει και θυμίζει τα πρώτα χρόνια του Χίτλερ. Και όποιος δεν χειραγωγείται φυλακίζεται, σύντομα ίσως και θα δολοφονείται. 

Ελλάδα -Τουρκία -Αφρίν

Τα συνεχή μικρά, αλλά επικίνδυνα,  έως τώρα επεισόδια στο Αιγαίο ή τον Έβρο είναι απλά η προαναγγελία ή η απειλή για μεγαλύτερα επεισόδια μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η Άγκυρα διατείνεται ότι αν η Ελλάδα είναι το σύνορο της ΕΕ, η Τουρκία είναι το ανατολικότερο σύνορο του ΝΑΤΟ. Αν δεν εισακουστεί όλα θα ανατραπούν και θα προκληθεί χάος. Η χώρα μας, αδυνατώντας να σχεδιάσει μια αποτρεπτική διπλωματική, κατά κύριο λόγο στρατηγική, βρίσκεται καθηλωμένη και περιμένει κάθε φορά το επόμενο επεισόδιο. Η ευθύνη της κυβέρνησης είναι συλλογική. Φυσικά την κυρίαρχη ευθύνη έχουν ο πρωθυπουργός και ο ΥΠΕΞ. Θεωρίες για την Τουρκία ακούσαμε αμέτρητες. Πολιτική καμία.
Οι διαρκείς μεταπτώσεις στην διεθνή συμπεριφορά της Τουρκίας, η ραγδαία κλιμάκωση του κουρδικού ζητήματος και η ρήξη της Άγκυρας με τα παραδοσιακά δυτικά στηρίγματά της, προκαλούν γενικευμένη ανησυχία και δημιουργούν ένα νέου τύπου ανατολικό ζήτημα με το κουρδικό στο προσκήνιο.
Η Τουρκία του Ερντογάν επιδιώκει με την κατάληψη της πόλης Αφρίν να ελέγξει τις διόδους των Κούρδων και να αποτρέψει την συνένωσή τους υπό ένα κράτος. Πληροφορίες από πολλές πλευρές συγκλίνουν στην θέση ότι αν η Τουρκία αποτύχει στο Αφρίν θα προκαλέσει πολεμική κρίση στο Αιγαίο, όχι μόνο για να διαπραγματευθεί με τη χώρα μας το καθεστώς των νησιών και νησίδων, αλλά να διαπραγματευθεί και με όλη τη δύση και ιδιαίτερα για να επιβιώσει  ο Ερντογάν εντός Τουρκίας.
Οι ίδιες πληροφορίες επιμένουν ότι ήδη υπάρχει ρύθμιση με αφορμή την απόφαση του ΟΗΕ για εκεχειρία. Με βάση αυτή,  η Τουρκία θα  εγκαταλείψει το Αφρίν , το οποίο πιθανότατα θα ελέγξουν  ο Άσαντ και οι Κούρδοι .  Προκειμένου όμως να μην εκτροχιαστούν τα πράγματα θα δημιουργηθεί μια ζώνη ασφαλείας  ώστε να αποτραπεί η μεγέθυνση της κουρδικής επιρροής, αλλά κυρίως για να ικανοποιηθεί ο Ερντογάν, καθώς αυτό είναι παλιό αίτημά του . Δεν είναι σίγουρο ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα ικανοποιηθεί . Είναι σίγουρο όμως σε πολλές δυτικές πρωτεύουσες ότι τα περί ικανότητας της Τουρκίας να διεξάγει ταυτόχρονα και με επιτυχία 2,5 πολέμους είναι νεο οθωμανικά παραμύθια.
Το θέμα είναι ότι κανείς στην Ουάσιγκτον, το Παρίσι, το  Βερολίνο, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, δεν θέλει σύγκρουση Τουρκίας- Ελλάδας , ούτε στην ανατολική Μεσόγειο.  Φοβούνται όμως το χάος. Παραχωρήσεις από την Αθήνα και την Λευκωσία στο τραπέζι των συνομιλιών θέλουν αλλά και αυτό είναι περίπλοκο γιατί η Τουρκία δεν θέλει να διαπραγματευθεί, θέλει να επιβάλλει τις απόψεις της.

Εβδομάδες υψηλού κινδύνου

Οι εξελίξεις του επομένου διαστήματος θα είναι ίσως δραματικές. Ιδού ορισμένα κρίσιμα  σημεία .
1.Είναι πιθανό να ακυρωθεί η συνάντηση ΕΕ –Τουρκίας στη Βάρνα της Βουλγαρίας στις 26 Μαρτίου.  Αν γίνει,  θα τεθούν όλα στο τραπέζι. Συρία, Αιγαίο, Κύπρος, γεωτρήσεις, ευρωτουρκικές σχέσεις, Δημοκρατία, μεταναστευτικό, με μη προβλέψιμα αποτελέσματα. Αν δεν γίνει , οι σχέσεις θα οξυνθούν και το δόγμα της περικυκλωμένης χώρας θα εξελιχθεί σε έμμονη ιδέα.
1.Η Τουρκία έχει διαμηνύσει ότι  σύντομα  θα κάνει γεώτρηση «στα χωρικά ύδατα» του ψευδοκράτους, αλλά εντός οικοπέδου της Κυπριακής ΑΟΖ, με στόχο να δημιουργήσει τετελεσμένα. Το δόγμα Ερντογάν ότι τίποτα δεν κινείται στη Μεσόγειο χωρίς την Τουρκία είναι προ πολλού ξεπερασμένο γιατί ήδη υπάρχουν καταγεγραμμένα αποτελέσματα.  Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Άγκυρα ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Τίλλερσον προειδοποίησε την Τουρκία για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι ενέργειές της. Το μήνυμα ήταν ιδιαίτερα αυστηρό, διαβεβαιώνουν διπλωματικές πηγές, αναμένουμε όμως να δούμε τι θα συμβεί στην πράξη. Ερώτημα είναι τι θα κάνει η Ελλάδα, αν και πολλοί έχουν ήδη έτοιμη την απάντηση.  Τίποτα στην ουσία. Θα αναλωθεί ως συνήθως σε «αυστηρά διαβήματα» και σε ανακοινώσεις με λεκτικές περικοκλάδες του ΥΠΕΞ και θα περιμένει από άλλες χώρες να κινηθούν.
3. Το ανώτατο συμβούλιο Ελλάδας –Τουρκίας που ήταν προγραμματισμένο για τον Φεβρουάριο που μας πέρασε δεν έγινε φυσικά εν μέσω σιωπής στην Αθήνα. Ούτε το δεύτερο εξάμηνο θα γίνει. Οι δίαυλοι μεταξύ των δύο χωρών υπάρχουν, αλλά ήδη το κλίμα επιβαρύνεται και σε αυτό το επίπεδο. Τα ΜΟΕ είναι αναγκαία , αλλά  ούτε σε αυτό το πεδίο θα υπάρξει πρόοδος. Το κλίμα σε πολιτικό επίπεδο δεν επιτρέπει σοβαρές διαπραγματεύσεις. Ουσιαστικά πλέον οι διπλωμάτες στην Αθήνα και την Αγκυρα διαχειρίζονται κρίσεις και όχι την διμερή  πολιτική ατζέντα.
4.Η Ελλάδα απουσιάζει από τα διεθνή κέντρα αποφάσεων. Το τελευταίο διάστημα και ενόψει των κρίσιμων εξελίξεων δεν έχει αναλάβει την παραμικρή πρωτοβουλία για να προωθήσει τις θέσεις της, την στιγμή μάλιστα που υπάρχει αντιτουρκικό μέτωπο σε πολλές δυτικές χώρες.  Παρόμοια αδράνεια επιδεικνύει η κυβέρνηση και έναντι της ΠΓΔΜ . Ο Ζάεφ έχει κερδίσει εντυπώσεις και στηρίγματα σε ΕΕ , ΝΑΤΟ, Βερολίνο, Λονδίνο, Ουάσιγκτον, και βλέποντας ότι τα μεγάλα κέντρα είναι μαζί του σε μεγάλο βαθμό, σκληραίνει την στάση του έναντι της Ελλάδας. Οι εξελίξεις τις επόμενες εβδομάδες στο θέμα με την ΠΓΔΜ και την συμφωνία πακέτο με την Αλβανία θα επηρεάσει την κυβέρνηση σε όλα τα μέτωπα και με την Τουρκία εννοείται. Ας σημειώσουμε μόνο για την Αλβανία ότι τα «τεχνικά» προβλήματα που κατά τον Κοτζιά συζητούνται μεταξύ Αθήνας και Τιράνων για τις θαλάσσιες ζώνες είναι αστεία. Υπάρχει επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας του 2009 την οποία θα δούμε και θα κρίνουμε.
5.  Η διαμόρφωση ενός πλαισίου δημόσιας διπλωματίας είναι απολύτως αναγκαίο και μάλιστα οι συνθήκες επιβάλλουν την μέγιστη δυνατή δημοσιότητα για την τακτική της Τουρκίας. Η δημόσια διπλωματία είναι αποτρεπτική, όταν συνδυάζεται και με στοχευμένες διπλωματικές ενέργειες. Δυστυχώς η ελληνική κυβέρνηση στερείται σχεδίου και περιμένει από άλλες δυνάμεις να κινηθούν, ενώ η μυστική διπλωματία καλά κρατεί, ακριβώς γιατί η χώρα μας δεν έχει κανένα σχέδιο. Στις συνομιλίες με την Αλβανία για παράδειγμα , ποιο κυβερνητικό όργανο αποφάσισε και σε ποια σημεία να γίνει επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας του 2009? Το ότι δεν επικυρώθηκε  η συμφωνία από την Ελλάδα αμέσως  μετά την υπογραφή της,  όπως το έθεσε ο ΥΠΕΞ στη βουλή, είναι ένα θέμα, αλλά δεν είναι το μείζον. Το μείζον είναι ότι η Ελλάδα μόνη της θεωρεί ότι υπάρχουν προβλήματα στη συμφωνία  και όχι στη διαδικασία και αυτά διαπραγματεύεται και αυτό είναι μυστική διπλωματία. Τα υπόλοιπα  του κ. Κοτζιά σχετικά με το τι είναι μυστική διπλωματία, είναι θεωρίες της νύχτας που τις βλέπει η μέρα και γελά.
Σήμερα δεν υπάρχουν φιλέλληνες, ούτε θα γίνει μια νέα ναυμαχία του Ναυαρίνου.  Τα συμφέροντα των μεγάλων χωρών θα κυριαρχήσουν και έχουν τον τρόπο να τα επιβάλλουν. Δυστυχώς, σε μια περίοδο που η Τουρκία χάνει στηρίγματα διεθνώς, η Ελλάδα δεν τα κερδίζει. Τσάι και συμπάθεια δεν είναι εξωτερική πολιτική, είναι κουβέντες των σαλονιών..

Απόψεις

Ειδικού Συνεργάτη Η συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών ΗΠΑ-Τουρκίας συνοδεύτηκε με εκτενείς συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων των δύο χωρών, σχετικά με την Ουκρανία, τη Γάζα, τη Συρία και το Νότιο Καύκασο. Σύμφωνα με τον τουρκικό... πλήρες κείμενο
Άρης Χατζηστεφάνου Το να είσαι υπεύθυνος ειδικού τμήματος του FBI για την πάταξη της αναρχίας στις ΗΠΑ ακούγεται σαν τη μεγαλύτερη αργομισθία στην Ιστορία. Παρ' όλα αυτά, το ομοσπονδιακό γραφείο ερευνών έχει αυξήσει τους... πλήρες κείμενο
Του Στράτου Βαλτινού Πάντα υπήρχαν οι πρόθυμοι στην πολιτική να συμπορευθούν ακόμη και με την πιο σκοτεινή πλευρά της εκκλησίας, όπως πάντα υπήρχαν οι οπαδοί της κοσμικότητας, ανεξάρτητα από κόμματα και ιδεολογικές τάσεις.... πλήρες κείμενο
Του Στράτου Βαλτινού Η καταθλιπτική εικόνα της τεράστιας αίθουσας του Ταε Κβο Ντο όπου διεξάγεται το 4ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ αποτυπώνει και τον εκφυλισμό του κόμματος αυτού. Άδεια αίθουσα, γεμάτοι διάδρομοι , δρόμοι και παράδρομοι,... πλήρες κείμενο
Του Στράτου ΒαλτινούΟ Αλεξέϊ Ναβάλνι πέθανε σε μια φυλακή της Αρκτικής, θύμα ενός δικτάτορα που δεν ανέχεται την κριτική και την αμφισβήτηση. Τυραννικά καθεστώτα που στηρίζονται από τη Δύση εξοντώνουν χιλιάδες. Είναι ο... πλήρες κείμενο
Του Στράτου Βαλτινού Ο Αλέκος Φλαμπουράρης δεν είναι ο οποιοσδήποτε. Είναι ο εκσκαφέας του κομματικού υπεδάφους και ιδανικός στη δημιουργία μηχανισμών. Η αποχώρησή του από την Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ μετά από λεκτικό... πλήρες κείμενο