του Σπύρου Σουρμελίδη

Έχει βγει λευκός καπνός για σχηματισμό κυβέρνησης στην Γερμανία αλλά αυτό που φαίνεται να δύει είναι το άστρο της Μέρκελ. Μεγάλο ποσοστό  των Γερμανών πολιτών δεν θεωρεί πλέον την «ισχυρή κυρία» της Γερμανίας και της ΕΕ, ως λύση από δω και πέρα.Εκτός όμως απο κυβέρνηση η γερμανική πολιτική ελίτ καλείται να αποφασίσει και τι θα κάνει στην Ευρώπη. Ο Μακρόν ζητά Ηνωμένες Πολιτείες Ευρώπης και αυτό σημαίνει οτι οι Γερμανοί πρέπει να πληρώσουν. Ο Εμανουέλ Μακρόν που επιδιώκει την διαμόρφωση κοινής πολιτικής εξωτερικών και άμυνας στην ΕΕ, δίνει σαν ανταλλαγμα στο Βερολίνο, μια θέση στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μια θέση μεταξύ των κυρίαρχων του κόσμου, "σβήνωντας" τις ισορροπίες μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Μόνο που το Βερολίνο δεν είναι έτοιμο για όλ αυτα. Και είναι πάλι ο Σόιμπλε που ανέλαβε να πει τα "οχι" σε αντίθεση με τους Σοσιαλδημοκράτες.

Ο σχηματισμός κυβέρνησης στην Γερμανία εμποδίζεται απο τις διαφωνίες στα κορυφαία θέματα στα οποία καλείται να απαντήσει η Γερμανία. Το Brexit έδειξε ότι δεν μπορεί πλέον το Βερολίνο να έχει μόνο κέρδη σε βάρος των άλλων, καταπατώντας όλους τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, συσσωρεύοντας δηλαδή πλεονάσματα πάνω απο το επιτρεπτό όριο. Η ΕΕ δεν μπορεί να είναι ένα ανοικτό παζάρι κερδών (σε συνθήκες υπόγειου ανταγωνισμού) χωρίς οφέλη για τις κοινωνίες και τις χώρες. Η ίδια δε η Γερμανία δεν μπορεί να έχει λόγο στα παγκόσμια πράγματα χωρίς την Ευρώπη, όπως τονίζει ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εξωτερικών  Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.
Ο Εμανουέλ Μακρόν προκαλεί πλέον την Γερμανία ανοικτά. Για να συνεχιστεί η ΕΕ (και η ευρωζώνη) πρέπει να υπάρξει κοινή στάση, κοινοί κανόνες για όλους, κοινές ευθύνες και οφέλη για όλους. Ζητά Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Και για να υπάρξουν αυτές πρέπει να διαμορφωθεί κοινή άμυνα (αρα κοινά λεφτά) και κοινή εξωτερική πολιτική. Η Γαλλία προσφέρει κοινές αποφάσεις στην Γερμανία ακόμα και σήμερα στα θέματα αυτά. Ειναι αλλωστε η Γαλλία η πυρηνική δύναμη της ΕΕ (μετά την αποχώρηση της Βρετανίας). Ο Μακρόν θα επιδιώξει να γίνει η Γερμανία μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (μαζί και η Ινδία) ή ακόμα καλύτερα η ΕΕ. και ως τότε, η Γαλλία (που είναι μόνιμο μέλος) προσφέρεται να συναποφασίζει με το Βερολίνο στον ΟΗΕ.
Το Βερολίνο δεν είναι έτοιμο για όλ αυτα. Ο Σόιμπλε ανέλαβε να πει και πάλι  οχι σε όλα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, στα κοινά οφέλη και στην κοινή άμυνα και ασφάλεια. Δεν εκφράζει τον γερμανικό συντηρητισμό (οπως λέγεται), εκφράζει ενα ιδιόμορφο ρεβανσισμό. "Ειναι η ώρα της Γερμανίας να κερδίσει επιτέλους αυτό που δεν κατάφερε τον προηγούμενο αιώνα". Οι Σοσιαλδημοκράτες αντιδρούν. Στηρίζουν πλήρως τις θέσεις Μακρόν και τονίζουν οτι η Γερμανία  δεν θα έχει ποτέ παγκόσμια φωνή χωρίς την ΕΕ, η Γερμανία δεν μπορεί να κερδίζει συνεχώς σε βάρος των αλλων. Πλησιάζει η ώρα της ανατροπής αυτής της σχέσης. 

Η κυρία Μέρκελ

Ειναι η Μέρκελ που πρέπει να αποφασίσει τι ακριβώς απαντήσεις θα δώσει. Αν επιλέξει και πάλι την τακτική του "περίμενε", δεν θα μακροημερεύσει. Στην περίπτωση δε, που τελικώς  δεν σχηματιστεί κυβέρνηση και η χώρα οδηγηθεί σε επαναληπτικές εκλογές, η Μέρκελ τελειώνει αυτομάτως. Και στην περίπτωση όμως που τελικώς σχηματιστεί κυβέρνηση , η κα Μέρκελ δεν φαίνεται ότι θα ολοκληρώσει την 4η θητεία της στην Καγκελαρία.

Η κεντρική συμφωνία φαίνεται ότι έχει επιτευχθεί, μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών- Χριστιανοκοινωνιστών (CDU,CSU) και Σοσιαλδημοκρατών (SPD). Η απόφαση τους είναι  κατ αρχήν να σχηματίσουν κυβέρνηση, του λεγόμενου μεγάλου συνασπισμού. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι και τα τρία κόμματα αντιμετωπίζουν ενστάσεις και διαφωνίες στο εσωτερικό τους. Πρωτίστως οι βαυαροί Χριστιανοκοινωνιστές , που διαφωνούν με τους Σοσιαλδημοκράτες στα θέματα εργασιακής νομοθεσίας, στο τέλος της λιτότητας και στις αλλαγές στην ΕΕ, βάσει των προτάσεων Μακρόν.
Η κεντρική αυτή συμφωνία δεν  οδηγεί αυτομάτως σε κυβέρνηση. Οι εκπρόσωποι των κομμάτων πρέπει να συμφωνήσουν στην πολιτική που θα ακολουθήσουν ανά υπουργείο, κάτι που σημαίνει ότι οι διαβουλεύσεις θα κρατήσουν ίσως και μήνες. Η πίεση στο Βερολίνο είναι μεγάλη για τον σχηματισμό κυβέρνησης και από τον οικονομικό κόσμο της χώρας αλλά και από την Ευρώπη.
Ο λευκός καπνός για τον σχηματισμό  κυβέρνησης βγήκε την Τετάρτη (3.1) μετά την ανεπίσημη προπαρασκευαστική συνάντηση που πραγματοποίησαν οι αρχηγοί των τριών κομμάτων, Άνγκελα Μέρκελ (CDU), Χορστ Ζεεχόφερ (CSU) και Μάρτιν Σουλτς (SPD) και οι αρχηγοί των Κοινοβουλευτικών Ομάδων τους, όπου  κατέληξαν σε κατ’ αρχήν συμφωνία.
«Η εμπιστοσύνη έχει αυξηθεί, ξεκινάμε αισιόδοξα τις διαπραγματεύσεις», αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τη συνάντηση που διήρκεσε τρεις ώρες και η οποία φιλοξενήθηκε στα κεντρικά γραφεία του SPD στο Βερολίνο. Εφόσον οι διερευνητικές συνομιλίες είναι επιτυχείς, στις 21 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί έκτακτο συνέδριο του SPD, το οποίο θα κληθεί να δώσει τη συγκατάθεσή του για τη συμμετοχή του κόμματος σε διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ο Μάρτιν Σούλτς πρέπει να πείσει το Κόμμα του να ψηφίσει υπερ του σχηματισμού κυβέρνησης, αν και ο ίδιος έλεγε ότι δεν πρέπει να ξανασυνεργαστούν οι Σοσιαλδημοκράτες με τους Χριστιανοδημοκράτες.

Πριν από τη σύσκεψη της Τετάρτης ο πρόεδρος των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών Χορστ Ζεεχόφερ διαβεβαίωσε ότι στόχος του κόμματός του είναι ο σχηματισμός κυβέρνησης με τους Σοσιαλδημοκράτες.  «Θα κάνουμε το παν για να επιτευχθούν λογικές συμφωνίες» δήλωσε ο Χ. Ζεεχόφερ. Ανεξάρτητα από την πρόθεση που εξέφρασε ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας γεγονός είναι ότι μόλις πρόσφατα στο κόμμα του διατυπώθηκαν αιτήματα για το προσφυγικό, την ευρωπαϊκή και αμυντική πολική, τα οποία όμως έρχονται σε αντίθεση με όσα υποστηρίζουν οι Σοσιαλδημοκράτες.

Σε μήνυμα στο twitter ο αντιπρόεδρος του SPD Ραλφ Στέγκνερ κατηγορεί από την πλευρά του το CSU ότι «δεν έχει καμία αίσθηση της πραγματικότητας σε ό,τι αφορά τους συμβιβασμούς με άλλα κόμματα.» Ο κ. Στέγκνερ καταλογίζει στους Βαυαρούς Χριστιανοκοινωνιστές ότι πρωταρχικό τους μέλημα είναι η «διασκέδαση» της εκλογικής τους πελατείας. Οι νεότερες πάντως προτάσεις των Βαυαρών δεν φαίνεται να πείθουν ούτε το αδελφό κόμμα, τουλάχιστον το αίτημα για ένα νέο νόμο που θα προβλέπει τον υποχρεωτικό προσδιορισμό της ηλικίας νεαρών προσφύγων (με ιατρικές εξετάσεις). Όπως διαβεβαίωσε εκπρόσωπος του χριστιανοδημοκράτη υπουργού Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ το αίτημα αυτό καλύπτεται από την ισχύουσα νομοθεσία.

 

Οι λεπτομερείς συνομιλίες

Βάσει της συμφωνίας της Τετάρτης οι διερευνητικές διαβουλεύσεις θα ξεκινήσουν την Κυριακή. Οι  αντιπροσωπείες των κομμάτων θα αποτελούνται από δώδεκα άτομα. Συνήθως πρόκειται για μέλη των προεδρείων αλλά και πρωθυπουργούς των κρατιδίων. Οι συναντήσεις θα συνεχιστούν την επόμενη εβδομάδα και θα ολοκληρωθούν την Παρασκευή. Κατόπιν θα γίνει απολογισμός των συνομιλιών και θα αποφασισθούν τα επόμενα βήματα, δηλαδή, κατά πόσο υπάρχει η ανάγκη για περαιτέρω διαβουλεύσεις και σε ποια ζητήματα. Αυτή η φάση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τις 21 Ιανουαρίου. Τότε θα συγκληθεί και το συνέδριο του SPD, που θα αποφασίσει για τη στάση του κόμματος. Οι μέχρι στιγμής επιλογές είναι: συμμετοχή σε διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ενδεχομένως παροχή στήριξης σε μια κυβέρνησης μειοψηφίας των χριστιανικών κομμάτων ή επαναληπτικές εκλογές. Το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης μειοψηφίας φαίνεται ωστόσο να το αποκλείει η Άνγκελα Μέρκελ. Σε περίπτωση αποτυχίας των προσπαθειών για το σχηματισμό κυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες αναμένεται ότι η καγκελάριος θα εισηγηθεί τη διεξαγωγή νέων εκλογών.