ου Σωτήρη Σιδέρη

Θάλεγε κανείς ότι η κατάσταση στην Αλβανία θυμίζει την ηρεμία πριν την καταιγίδα. Η οικονομική κρίση γιγαντώνεται και σύμφωνα με Έλληνες διπλωμάτες το Φθινόπωρο η κυβέρνηση Ράμα θα έχει μεγάλη δυσκολία να συγκρατήσει την πορεία κατάρρευσης , ενώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κάνουν λόγο ακόμη και για στάση πληρωμών, που ακόμη και ως ενδεχόμενο προκαλεί τρόμο. Είναι αυτονόητο ότι η επικείμενη καταιγίδα αφορά άμεσα την Ελλάδα, αν και στην Αθήνα δεν υπάρχει κλίμα κατανόησης του προβλήματος και των επιπτώσεών του στη χώρα μας και όλη τη νοτιοανατολική Ευρώπη.

 Η χρόνια αντιπαράθεση μεταξύ των βασικών πολιτικών δυνάμεων στα Τίρανα, του Δημοκρατικού Κόμματος του Μπερίσα και του Σοσιαλιστικού του Ράμα με επίκεντρο την διαφθορά οδήγησε τη γειτονική χώρα στο χείλος της κατάρρευσης . Ταυτόχρονα , το έλλειμμα δημοκρατίας και  η  απουσία ισχυρών θεσμών,  οδηγούν σε μελαγχολικές σκέψεις  για το μέλλον. Σε αυτό το κλίμα, η   καλλιέργεια του αλβανικού εθνικισμού, αν και φαντάζει πολυτέλεια είναι δεδομένο ότι δεν θα υποχωρήσει, ενώ καλά ενημερωμένες πηγές προβλέπουν μεγάλη ένταση στις σχέσεις Τιράνων –Αθήνας .
Τον προσεχή Οκτώβριο η ΕΕ δεν πρόκειται να δώσει  έγκριση για την έναρξη των διαπραγματεύσεων , σε αντίθεση με τα Σκόπια που έχουν διεκπεραιώσει τις υποχρεώσεις τους σε γενικές γραμμές. Παρά το γεγονός ότι τόσο ο Ράμα , όσο και ο Μπερίσα στην πράξη δείχνουν να αδιαφορούν και να επιδίδονται σε ανταρτοπόλεμο αλληλοεξουδετέρωσης , είναι βέβαιο ότι μια αρνητική εξέλιξη στη Σύνοδο Κορυφής της 18ης Οκτωβρίου θα πυροδοτήσει αρνητικές εξελίξεις και επιδράσει επίσης αρνητικά στην ούτως ή άλλως κλυδωνιζόμενη πολιτική και κοινωνική ομαλότητα.

Η Αλβανία δεν θα μπορεί να πληρώσει μισθούς

Πριν από λίγες ημέρες , ο  Μάρτιν Χέντζε, σύμβουλος του CDU, κόμματος της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, προειδοποιεί την Αλβανία ότι σύντομα δεν θα έχει την ικανότητα να πληρώσει τους μισθούς στο δημόσιο και σύμφωνα με αυτόν, θα επέλθει οικονομική καταστροφή. Η προειδοποίηση αυτή καταδεικνύει την ανησυχία του Βερολίνου και έρχεται σε μια στιγμή που οι προβλέψεις φέρουν τη γερμανική οικονομία να οδηγείται σε ύφεση, αν όχι σε τέλμα. Αυτό σημαίνει ότι ήδη η ξεχαρβαλωμένη Ευρωπαική Ενωση θα μπει σε κρίση, όχι μόνο οικονομική, αλλά και πολιτική.
Ο Χένζε,  επιρρίπτει τις ευθύνες για την κατάσταση αυτή στον πρωθυπουργό  Ράμα, που ακολουθεί μια ναρκω-κρατική πολιτική. Ας σημειωθεί όμως ότι ο Ράμα θεωρείται σήμερα ο βασικός συνομιλητής της ΕΕ, όχι μόνο επειδή ο Μπερίσα είναι ο χειρότερος, αλλά επειδή καμία κυβέρνηση της ΕΕ , αλλά και συνολικά η Επιτροπή, μπήκαν στον κόπο τα τελευταία χρόνια να ασχοληθούν σοβαρά και συστηματικά, όχι μόνο με τα Τίρανα, αλλά με τη νοτιοανατολική Ευρώπη γενικότερα.
Τα κρατικά ταμεία στα Τίρανα είναι άδεια και  φαντάζει αδύνατη η εξυπηρέτηση του χρέους της Αλβανίας γεγονός που προοιωνίζεται  την διάλυση των ισορροπιών και των οικονομικών και θεσμικών δομών σύντομα.
Η μόνη προοπτική που θα μπορούσε να έχει η Αλβανία είναι η πρόσδεση στην ΕΕ και η ταχύτατη ανάπτυξη των σχέσεων με τις γειτονικές χώρες, ταυτόχρονα με αποφάσεις προς την σωστή κατεύθυνση για διάσωση της οικονομίας. Ωστόσο η εικόνα που επικρατεί στα Τίρανα κινείται προς αντίθετη κατεύθυνση.  Η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται με όρους βεντέτας και κάθε διέξοδος ,  φαντάζει αδύνατη. Υπό αυτό το πρίσμα, ούτε η Γερμανία, που έχει τα δικά της προβλήματα, ούτε συνολικά η ΕΕ είναι σε θέση να παρέμβουν καθοριστικά. Κάποιου είδους παρεμβάσεις σίγουρα θα γίνουν, είναι όμως αμφίβολο αν θα φρενάρουν την αποσύνθεση.

Οι διμερείς σχέσεις

Η νέα κυβέρνηση στην Αθήνα θα υποχρεωθεί εκ των πραγμάτων να ενσκήψει στο πρόβλημα και να πάρει αποφάσεις . Το πρώτο που οφείλει να κάνει η κυβέρνηση είναι να αποσαφηνίσει τι θα κάνει με το γνωστό πακέτο διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο χωρών που έχει ξεκινήσει από το 2013 επί Βενιζέλου στο ΥΠΕΞ και συνεχίστηκε με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ . Θα πρέπει δηλαδή να αποσαφηνιστεί τι θα γίνει με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, τι θα γίνει με την άρση του εμπολέμου καθεστώτος, το νόμο για την μειονότητα που όφειλε να έχει ήδη ψηφίσει η Αλβανία . Τον Οκτώβριο είναι θεωρητικά αδύνατο για την Αθήνα να έχει θετική στάση στο αλβανικό αίτημα για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αλλά η κυβέρνηση θα πρέπει να τοποθετηθεί συνολικά και να θέσει δημόσια την ατζέντα της ώστε να γνωρίζουμε τους στόχους της και την πολιτική της .
Έμπειροι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι η Αλβανία εξελίσσεται σε αστάθμητο παράγοντα στην περιοχή, πλέον όχι μόνο με τον εθνικισμό της, αλλά και με παράλυση του πολιτικού συστήματος, την διαφθορά , την αδυναμία λειτουργίας των θεσμών  Ένα ερώτημα είναι πως θα αντιδράσει το αλβανικό στοιχείο στις γειτονικές χώρες και πως θα εξελιχθεί ο εθνικισμός που αποτελεί κρατική ιδεολογία και όχι αποσπασματική πολιτική.
Βασικό ερώτημα είναι επίσης πως θα αντιδράσουν οι ευρωπαικές χώρες  και η Ελλάδα σε ένα νέο και μεγάλο κύμα μετανάστευσης Αλβανών, καθώς εκτιμάται ότι ένα οικονομικό κραχ, θα οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις . Και τότε κανείς δεν θα μπορεί να παριστάνει τον ανυποψίαστο, ούτε στις Βρυξέλλες, ούτε στην ΑΘήνα.